رهبانیت مسیحی

رهبانیت به مفهوم احساس خشیت در برابر خداوند، از ویژگی های جدایی ناپذیر حیات دینی ادیان ابراهیمی بوده است، ولی در مفهوم خاص، نهاد اجتماعی مؤمنانی که از زندگی معمولی جامعه خود دوری گزیده و تحت انضباط خاصی زندگی مشترک داشته اند، از قرن سوم میلادی در بین مسیحیان اشتهار داشته و تا ظهور پروتستانیزم ترویج می شده است. این پژوهش با دسته بندی دو گروه متضادگونه روایات فریقین در تأیید یا ردّ رهبانیت مسیحی و بررسی سندی و محتوایی آن ها به تحلیل و تبیین نظرگاه پیامبر خاتم2 و امامانk درباره راهبان مسیحی و خصوصیات زندگی رهبانی اسلا می پرداخته است. برآیند مواضع روایات فریقین نشان داده است از مهم ترین مشخصه های راهبان، عدم ازدواج، مشارکت نکردن در جهاد، تحمل ریاضت و حضور نیافتن در جماعات بوده است. با وجود این، زندگی جمعی رهبانان مسیحی مورد تأیید بوده است؛ گرچه آنان در برخی موارد راه افراط در پیش گرفته اند. پیشوایان اسلام تداوم سبک زندگی مذکور را برای مسلمین توصیه نکرده و به جای تحمل سختی ها و ریاضت های ناشی از دوری از اجتماع، به داشتن احساس خشیت، حضور در عینیت جامعه، عدم وابستگی به دنیا و تحمل سختی های قیام در شب، صیام، جهاد و... برای تهذیب نفس سفارش کرده اند.

عوامل متعددی در شکل گیری تفکرات اخلاقی پیروان یک مکتب نقش ایفا می کنند، در این میان نقش آموزه های مکاتب و ادیان مجاور و تفکرات پیشین، عاملی تأثیر گذار و تعیین کننده است. یکی از راهبردهای دین مبین اسلام در حوزه اخلاق، نوع مواجهه اش با مواهب دنیایی و غرایز انسانی بوده است، اما نشانه هایی از تاثیرپذیری مسلمانان از تفکرات اخلاقی مسیحیت، پیامبر گرامی ص را بر آن داشت که نسبت به این نگرانی اعلام موضع کرده و به مقابله با آن بپردازد. زیرا عدم ممانعت از این انحراف در همان مراحل اولیه، می توانست عامل ایجاد نگرانی های جدی برای اخلاق مسلمانان بعد از وفات ایشان باشد.