قربانی شدن سایبری

پژوهش حاضر با هدف تبیین آمادگی به اعتیاد نوجوانان بر اساس قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی طراحی شده است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود که 356 نفر (197 دختر و 159 پسر) از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر میاندوآب در سال تحصیلی 98-1397، به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و سیاهه مختصر بدتنظیمی روان شناختی، مقیاس ایرانی آمادگی به اعتیاد، مقیاس پرخاشگری سایبری و قربانی شدن سایبری را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آمادگی به اعتیاد با قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی (هیجانی، شناختی و رفتاری) رابطه مثبت و معنادار داشت. هم چنین، قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی با توان مطلوبی، آمادگی به اعتیاد نوجوانان را پیش بینی کردند. یافته های این مطالعه ضرورت توجه به متغیرهای قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی به عنوان عوامل سبب شناختی مهم در آمادگی به اعتیاد نوجوانان را نشان داد.

یکی از حوزه های مورد نظر جرم شناسان در دهه های اخیر قربانی شناسی است.با گسترش و شیوع فضای مجازی با نوع جدیدی از قربانیان تحت عنوان قربانیان سایبری رو برو هستیم.فضای مجازی به دلائل مختلف امکان انواعی از جرائم و قربانی سازی به مجرمان را می دهد که می تواند پیامدهای ناگوار در حوزه فردی و اجتماعی به همراه داشته باشد.بر همین اساس این تحقیق درنظر دارد تا به بررسی عوامل موثر بر قربانی شدن سایبری با تاکید بر نظریه زندگی روزمره بپردازد. این تحقیق به روش پیمایش انجام گرفت اطلاعات از میان 384 نفر از شهروندان شهر بابل از طریق پرسشنامه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای گردآوری گردیده است. نتایج حاصل از آزمون همبستگی نشان می دهد که بین متغیرهای نظریه زندگی روزمره و تجربه قربانی شدن در فضای مجازی (تنوع استفاده از فضای مجازی،رفتارهای پرخطر در فضای مجازی،حفاظت فیزیکی،حفاظت شخصی،جذابیت،تجربه قربانی شدن اطرافیان و عدم امنیت و کنترل) رابطه معنی داری وجود دارد.در عین حال رابطه میان حفاظت فیزیکی و حفاظت شخصی با قربانی شدن معکوس می باشد.در تحلیل چند متغیره نیز چهار متغیر رفتار پرخطر( Beta= 0/35 ) ، تجربه قربانی شدن اطرافیان Beta= 0/28 ) ،تنوع استفاده ار فضای مجازی Beta= 0/12 ) ، عدم امنیت در فضای مجازیBeta= 0/11 ) به ترتیب بر قربانی شدن سایبری تاثیر معنی دار نشان داده اند.ضریب تعیین (R2) نیز 26/0 درصد محاسبه شده است. به این معنی که 26 درصد از تغییرات «تجربه ی قربانی شدن مجازی» توسط متغیرهای حاضر در معادله تبیین شده است.

مطالعه حاضر با هدف تعیین نقش میانجی قربانی شدن سایبری در رابطه بین خودافشایی هیجانی و احساس تنهایی در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه اول شهر اصفهان در سال 1403 تشکیل دادند. پرسشنامه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به 200 دانش آموز منتخب ارائه شد. جهت جمع آوری داده ها از مقیاس قلدری سایبری (CBS؛ مینه سینی و همکاران، 2011)، مقیاس خودافشایی هیجانی (ESDS؛ اسنل و همکاران، 1998) و نسخه سوم مقیاس احساس تنهایی (UCLA-LS3؛ راسل، 1996) استفاده شد. داده ها به روش مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که مدل پیشنهادی از برازش مطلوب برخوردار است. یافته ها نشان داد که اثر مستقیم خودافشایی هیجانی و قربانی شدن سایبری بر احساس تنهایی معنادار بود؛ همچنین اثر مستقیم خودافشایی هیجانی بر قربانی شدن سایبری معنادار بود (05/0>P)؛ نتایج آزمون بوت استرپ نشان داد که قربانی شدن سایبری بین خودافشایی هیجانی و احساس تنهایی نقش میانجی داشت (05/0>P). در مجموع می توان نتیجه گرفت که خودافشایی هیجانی به صورت مستقیم و به واسطه قربانی شدن سایبری بر احساس تنهایی نوجوانان اثر دارد.