بهناز حسین زاده خانمیری

دوران نوجوانی به دلیل نمویافتگی جنسی یکی از حساس ترین دوران زندگی است؛ که نیازمند آموزش و توانمندسازی مبتنی بر سلامت جنسی است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر توانمندسازی مبتنی بر سلامت جنسی روی رفتارهای پرخطر و بهبود خویشتن داری جنسی نوجوانان دختر 12-18 سال واجد سرپرست ناکارآمد بهزیستی استان آذربایجان شرقی صورت گرفت. این پژوهش به شیوه نیمه آزمایشی و از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش همه نوجوانان دختر 12-18 سال واجد سرپرست ناکارآمد اداره بهزیستی شهرستان تبریز در سال 1397 بودند که شمار آن ها 82 نفر بود که از میان مراکز نگه داری کودکان و نوجوانان دو مرکز گزینش و سپس 30 دختر نوجوان به شیوه هدفمند گزینش و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند، به این صورت که نخست پرسشنامه ها میان نوجوانان دختر توزیع شده و آزمودنی های گروه آزمایش، تحت آموزش توانمندسازی مبتنی بر سلامت جنسی، به مدت هشت جلسه قرارگرفته و در برابر، گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خویشتن داری جنسی (جعفری، 1386)، پرسشنامه رفتارهای پرخطر (گولون و مور، 2000) و پرسشنامه سیستم کنترل رفتار پرخطر جوانان (زاده محمدی و احمدآبادی، 2008) استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها با روش آماری تحلیل کوواریانس انجام گرفت. برآمدهای پژوهش نشان داد که آموزش توانمندسازی مبتنی بر سلامت جنسی بر رفتارهای پرخطر و مؤلفه های آن ( F=25/774 ) و خویشتن داری جنسی ( F=5/08 ) نوجوانان تأثیر معنادار داشت (05/0> P ). بر پایه یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش سلامت جنسی در نوجوانان واجد سرپرست ناکارآمد به دلیل مشکلات روان شناختی که در مراکز بهزیستی دارند، می تواند نقش برجسته ای در زمینه کاهش رفتارهای پرخطر و افزایش خویشتن داری در برابر مشکلات جنسی داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین آمادگی به اعتیاد نوجوانان بر اساس قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی طراحی شده است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود که 356 نفر (197 دختر و 159 پسر) از دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر میاندوآب در سال تحصیلی 98-1397، به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و سیاهه مختصر بدتنظیمی روان شناختی، مقیاس ایرانی آمادگی به اعتیاد، مقیاس پرخاشگری سایبری و قربانی شدن سایبری را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که آمادگی به اعتیاد با قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی (هیجانی، شناختی و رفتاری) رابطه مثبت و معنادار داشت. هم چنین، قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی با توان مطلوبی، آمادگی به اعتیاد نوجوانان را پیش بینی کردند. یافته های این مطالعه ضرورت توجه به متغیرهای قلدری/قربانی شدن سایبری و بدتنظیمی روان شناختی به عنوان عوامل سبب شناختی مهم در آمادگی به اعتیاد نوجوانان را نشان داد.

زمینه: سیاهه بدتنظیمی روانشناختی یک ابزار قوی و چندبعدی در شناسایی و تشخیص مشکلات رفتاری و سلامت روانی نوجوانان می باشد. از این رو، بررسی درستی آزمایی و قابلیت اعتماد آن در نوجوانان ضروی می باشد. هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی درستی آزمایی و قابلیت اعتماد نسخه فارسی سیاهه بدتنظیمی روانشناختی در بین نوجوانان بود. روش: طرح پژوهش توصیفی از نوع تحلیل عاملی بود و جامعه آماری پژوهش همه دانش آموزان دوره متوسطه شهر تبریز بود که از میان آنها به روش نمونه گیری خوشه ای به حجم 440 نفر انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سیاهه بدتنظیمی روانشناختی میزیچ و همکاران (2001) استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که آلفای کرونباخ برای مؤلفه های بدتنظیمی رفتاری، بدتنظیمی شناختی، بدتنظیمی هیجانی و کل سیاهه به ترتیب 0/90، 0/88، 0/85 و 0/95بود که حاکی از درستی آزمایی مطلوب می باشد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نیز رابطه معناداری بین متغیرهای آشکار و سازه های نهفته را تأیید و نشان داد که ساختار 3 عاملی از برازش مطلوبی در نمونه ها برخوردارند. نتیجه گیری: سیاهه بدتنظیمی روانشناختی در بین نوجوانان از درستی آزمایی و قابلیت اعتماد مطلوبی برخوردار است و استفاده از این ابزار در تحقیقات آینده قابل اعتماد است.