NDWI

عبور رودخانه گرگانرود از شهرستان آق قلا همواره موجب سیلاب های مخربی شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثرات مورفولوژیکی رودخانه گرگانرود بر پهنه های سیلاب 1398 شهرستان آق قلاست؛ بدین منظور از تصاویر سری زمانی ماهواره های Sentinel-2 و Landsat-8 به منظور پایش کامل سیلاب استفاده شد. همچنین شاخص های NDWI و MNDWI برای آشکارسازی پهنه های سیلاب بر تصاویر ماهواره ای اعمال گردید. پارامتر ضریب سینوزیته و تعداد و میانگین شعاع پیچانرودها در چهار بازه در حدفاصل روستای سلاق یلقی تا روستای دوگونچی با استفاده از نرم افزار Google Earth و AutoCAD محاسبه گردید. مساحت پهنه های به دست آمده با استفاده از شاخص MNDWI تقریباً 88 درصد از مساحت پهنه های بدست آمده از شاخص NDWI بیشتر بود. شاخص سینوزیته رودخانه در حدفاصل روستای سلاق یلقی تا روستای محمد آلق برابر 88/3 (پیچانرودی شدید) است. با توجه به تخریب دیواره بیرونی پیچانرودهایی که شعاع انحنای کمی دارند مقدار زیادی گل ولای همراه با سیلاب به سمت مناطق شمال شرقی و جنوب شرقی جریان پیدا کرده بود. در تاریخ چهارم فروردین 1398، در حدفاصل روستای آق تکه خان تا روستای دوگونچی میانگین عرض کم بستر رودخانه و شیب بستر بسیار کم (دو در ده هزار) باعث عدم حرکت سیلاب شده که منجر به بالا آمدن سطح آب رودخانه و خروج آن از بستر رودخانه در محدوده شهری آق قلا شد. دیواره سازی قوس های بیرونی پیچانرودها، کاشت گیاهان با جذب آب زیاد در حریم کمی رودخانه، تعریض و لایروبی بستر رودخانه می تواند تا حد زیادی از آبگرفتگی شهر آق قلا هنگام سیلاب جلوگیری نماید.

امروزه بیشتر محققان در بررسی مخاطرات طبیعی و شناسایی تغییرات دوره ای آن از فنون سنجش از دور استفاده می کنند و استفاده از این فنون به دلیل دقت و سهولت کاربرد آن همواره ابزار مفیدی برای محققان بوده است. در این میان، بررسی سیل به عنوان یک مخاطره طبیعی اغلب به عنوان یک پهنه آبی در تصاویر ماهواره ای به کمک شاخص های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. این تحقیق به پهنه بندی نواحی روستایی آسیب دیده در سیل شهرستان هویزه با استفاده از تصاویر ماهواره ای و به کمک فن سنجش از دور و شاخص اختلاف آب نرمال شده (NDWI) پرداخت. بدین ترتیب بعد از تهیه تصاویر ماهواره ای لندست 8 برای سال های 2018 و 2019، خطای هندسی و رادیومتریک به عنوان پیش پردازش این نوع از داده ها در Envi 5.3 برروی آن ها انجام، شاخص اختلاف آب نرمال شده محاسبه و مناطق سیل زده با تفاضل پهنه آبی آن در سال پایه (2018) مشخص شد و در نهایت با خروجی آن در Arc Gis نواحی روستایی آسیب دیده در سیلاب شهرستان هویزه شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان داد، از میان 137 نقطه روستایی در این شهرستان، 10 روستا در سیلاب فروردین 1398، آسیب جدی دیده است. این تعداد از روستا، 19 درصد از جمعیت کل نواحی روستایی شهرستان هویزه که 38 درصد کل جمعیت شهرستان مورد مطالعه بوده در برداشته که جمعیت بالایی محسوب می گردد. بدین تریب با مشخص شدن نواحی روستایی آسیب دیده در شهرستان مورد مطالعه، برنامه ریزی برای بهبود وضعیت این نواحی برای برنامه ریزان ضرورت دارد.

دمای سطح زمین پارامتر مهمی در مطالعات بیوسفر، یخ کره و تغییرات آب و هوایی به شمار می رود. در این تحقیق با بهره گیری از سنجه OLI و TIRS ماهواره لندست 8، مقادیر LST، NDVI، NDMI و NDWI برای منطقه تالاب انزلی محاسبه گردید. بررسی ها نشان داد که حداقل دمای LST برای سال های 2013، 2018 و 2023 به ترتیب معادل 94/13، 36/22 و 6/14 بوده و حداکثر مقادیر آن برای همین سال ها به ترتیب معادل 7/35، 58/40 و 6/31 درجه سانتیگراد برآورد شده است. وضعیت پوشش گیاهی، دسترسی به منابع آبی و تنش آبی برای منطقه مورد مطالعه با شاخص های NDVI، NDWI و NDMI برآورد گردید. برای برآورد این شاخص ها از باندهای 3، 4، 5، 6 و 10 ماهواره لندست8 استفاده شد. مقادیر حاصله با مقادیر LST مقایسه گردید. نمودارهای پراکنش نشان می دهند که بیشترین همبستگی منفی بین LST و NDMI به میزان 65/0- برقرار بوده و بیشترین همبستگی مثبت بین شاخص های NDWI و LST به میزان 23/0 برقرار می باشد. در کل بررسی ها نشان داده است که بین دو شاخص NDMI و NDVI با شاخص LST رابطه همبستگی منفی برقرار بوده است. برای بررسی تغییرات کاربری اراضی(LULC) نیز از روش ماشین بردار پشتیبانی(SVM) استفاده شد. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه که از وسعتی معادل 81/686 کیلومتر مربع برخوردار است زمین های کشاورزی با گسترش قابل توجهی روبرو بوده و از 329 کیلومتر مربع در سال 2013 به 7/487 کیلومتر مربع رسیده است. در این بین پهنه های جنگلی با کاهش شدیدی مواجه شده و از 8/34 کیلومتر مربع به 73/1 کیلومتر مربع کاهش یافته اند.