اکمال

دوران تاریخ ایرانِ پیش از ورود اسلام، از لحاظ معرفت شناسی عمدتا" تحت فراروایتی بنام کیش مزدیسنا قرار دارد که بر تمام شئون زندگی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن سایه افکنده است. برمبنای دکترین کیش مزدیسنا که بر هفت پایه "یکتایی اهورامزدا، پیامبری اشوزرتشت، پیرویِ از اشه، داشتنِ اندیشه، گفتار و کردارِ نیک، آزادی ِگزینشِ راه، پاداشِ کارِنیک و کیفرِ کارِزشت، جاودانیِ روان و رستاخیز" استوار است؛ خداوند جان و خرد، جهان را براساس هنجاری به نام اشه آفریده که بر تمام هستی حاکم است؛ حقیقتی محیط بر کیش زرتشت و حتی حکمت پیشازرتشتی، که درهمه مراتب؛ جهان هستی را به سوی کمال و رسیدن به اصل و مبدأ خلقت هدایت می نماید. از یک سو آفرینش اثر هنری در خلاء صورت نمی گیرد و در تعریف سنتی آن به کمال رساندن نفس خویش و به تبع آن نفس غیر است و ازسویی دیگر در هنر ایران؛ براساس جهان بینی پیشینیان که متکّی بر آموزه های یکتاپرستانه و خردمندانه بوده است ، فعل خلاق هنرمند، در طول فعل خلاق الهی و دقیقاً بر همان نحو، مبتنی بر نظم و اکمال لایق هر شیء است و هنرمند به دلیل دیالکتیک خرد خود با خرد مینوی است که از حقایق جهان مینوی آگاهی یافته و در فعل آفرینش هنری، به هر چیزی کمال لایق آن را می بخشد. این پژوهش ضمن بررسی و تفسیر ساده متون؛ با عنایت به بنیان های آموزه مزدایی و استفاده از منابع مکتوب و روش اسنادی و تحلیل و تفسیر متناسب این آموزه، رابطه اشه و اکمال را مورد بررسی قرار داده است. لذا ضمنِ تحلیلِ معنایی واژه اشه در متون مزدایی و پیشامزدایی؛ حضور مفاهیم هنر و زیبایی، تکامل، پویایی و حرکت؛ همچنین نظم و تعادل بررسی می گردد.

از جمله آیاتی که بر ولایت امام علی(ع) دلالت دارد، آیه سوم سوره مائده است که به آیه اکمال شهرت یافته است و با توجه به اهمیت جایگاه ایشان، در عصر حاضر نیز از سوی بسیاری از جریان ها که در عناد با مذهب تشیع قرار دارند مورد هجمه و محل اشکال و ابهام قرار گرفته است. هدف از انجام این مطالعه بررسی ابعاد شبهات وارد شده بر آیه اکمال است که با مطالعه دیدگاه ابن تیمیه انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف توسعه ای و از نظر نوع روش توصیفی موردی است و در چارچوب مطالعات کیفی قرار دارد. پس از بررسی جامع شبهات وارد شده بر آیه اکمال و شناخت زندگی سیاسی و تفکرات افراد تاثیر گذار بر گسترش این جریان بویژه ابن تیمیه، نتایج نشان داد، شبهات وارد بر آیه اکمال در دو بعد عناد و دشمنی سنتی با مذهب شیعه با تبعیت از جریانات انحرافی ایجاد شده در صدر اسلام(با توجه به جایگاه ولایت به عنوان تمام کننده دین اسلام و نعمت خداوند) و همچنین هراس از گسترش محبوبیت و شناخت جایگاه اهل بیت(ع) در تشکیل جامعه عدالت خواه و استکبار ستیز(با توجه به تکمیل شدن دین اسلام با مذهب تشیع) قابل ارائه است. لذا توجه به بعد اول و تبیین دقیق آن می تواند از گسترش بیشتر جریانات انحرافی بویژه در مناطق مستعد و تحت نفوذ جامعه وهابیت جلوگیری نموده و توجه به بعد دوم می تواند محبویت مذهب تشیع را با محوریت جمهوری اسلامی ایران، بیش از پیش گسترش دهد.