مشاوره استراتژی

هدف این پژوهش، ارائه الگویی برای شایستگی های مشاوران راهبردی مدیریت و سازمان است. روش پژوهش، رویکرد ظاهر شونده گلیزر نظریه داده بنیاد است. خبرگان این پژوهش را 21 نفر از متخصصان حوزه مشاوره مدیریت تشکیل می دهند که با نمونه گیری هدفمند و به شیوه گلوله برفی انتخاب شده اند. از مصاحبه های نیمه ساختاریافته به منظور گردآوری داده ها و از نرم افزار مکس کیودا نسخه 10 و کدگذاری سه گانه برای تجزیه تحلیل یافته ها استفاده شد. نتایج نشان داد شایستگی های مشاور مدیریت شامل پنج دسته شایستگی ها است که به صورت یک هرم تقسیم بندی می شوند. جمع شدن این شایستگی ها در یک مشاور راهبردی شرط لازم برای موفقیت طرح مشاوره است. در پایین ترین سطح، شایستگی های شخصیتی قرار دارند؛ این شایستگی ها به نوعی برای موفقیت هر فردی مؤثر هستند، اما برای مشاور مدیریت یک ضرورت محسوب می شوند. در سطح دوم شایستگی های عمومی مدیریت و مشاوره قرار دارند که برای هر مدیر و مشاوری الزامی است. در بالاترین سطح هرم نیز دو دسته شایستگی های تخصصی مدیریت راهبردی و مشاوره مدیریت وجود دارد. شایستگی های مدیریت راهبردی برای همه کسانی که دست اندرکار تدوین، اجرا یا کنترل راهبردهای سازمان هستند، مشترک است و شایستگی های مشاوره مدیریت نیز بین همه کسانی که در سطح مدیریت ارشد سازمان به امر مشاوره اشتغال دارند، مستقل از اینکه زمینه مشاوره چه حوزه ای از مدیریت باشد، مشترک می باشد.

براساس داده های قوم نگاری از دو طرح مشاوره ای نتیجه می گیریم که استراتژیست ها از سه سازوکار بصری (نمایش، هم جواری و برجستگی) در ساخت اسلایدهای پاورپوینت استفاده می کنند. این سازوکارهای بصری ازطریق برانگیختن گفت و گوها و درنهایت با خلق وضوح استراتژیک موجب معناسازی می شوند. هنگامی که شرکت کنندگان به تصاویر واکنش نشان می دهند، استراتژی را به شکل اصلاح شده تفسیر می کنند که این تصویر پژواک استراتژیک را منعکس می کند. در این پژوهش، براساس تعامل بین این سه خرده فرایند (سازوکار های بصری، وضوح استراتژیک و پژواک استراتژیک)، مدلی فرایندی را به منظور درک چگونگی تأثیرگذاری تصاویر در معناسازی در تعاملات استراتژی بیان می کنیم و با تبیین چگونگی تأثیرگذاری تصاویر در پدید آمدن تعابیر متفاوت از یک استراتژی و خلق ادراک جدید، به مطالعات موجود در حوزه اجرا و فرایند استراتژی کمک می کنیم؛ به ویژه هنگامی که موضوعات از لحاظ سیاسی حساس یا از لحاظ تحلیلی پیچیده اند. هدف از این پژوهش شناخت روش استفاده استراتژیست ها از اطلاعات بصری (به شکل خاص در اسلایدهای پاورپوینت) و تأثیر آن در فرایند استراتژی است. گفت وگو درباره استراتژی تحت تأثیر فنونی است که استراتژیست ها در ساخت اسلایدها به کار می برند، فنونی که نوع اقدامات پیگیری را شکل می دهند. یافته ها همچنین حاکی از آن است که: الف) طراحی اسلایدهای پاورپوینت می تواند در بررسی موضوعات پیچیده مؤثر باشد؛ برای نمونه در موقعیت های حساس سیاسی یا هنگامی که شرکت کنندگان دیدگاه های متفاوتی دارند؛ ب) کسانی که اسلایدهای پاورپوینت را تدوین و ویرایش می کنند به شدت در جهت گیری استراتژی تأثیر می گذارند. بنابراین، به کارگیری ماهرانه پاورپوینت در شکل دهی ماهیت و سرعت تعاملات استراتژی به دست مدیران بسیار مهم است.

امروزه استفاده از مشاوران استراتژی در اکثر سازمان ها نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت محسوب می شود و این مشاوران نقش بی بدیلی را در موفقیت سازمان ها ایفا می کنند. شایستگی و مدیریت مبتنی بر شایستگی ها در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است، با این حال به شایستگی های مشاوران استراتژی تاکنون خیلی کم توجه شده است. هدف این تحقیق شناسایی شایستگی ها، تعیین اهمیت نسبی آن ها و ارایه یک مدل جامع شایستگی برای مشاوران استراتژی است. بدین منظور یک پژوهش ترکیبی (کیفی-کمی) انجام شد که در فاز کیفی بر اساس رویکرد داده بنیاد گلیزری و از طریق مصاحبه عمیق با 21 نفر از خبرگان مشاوره استراتژی در کشور، 25 شایستگی مشاوران استراتژی شناسایی شد. در فاز کمی با روش دیمتل فازی اهمیت نسبی این شایستگی ها و روابط میان آنها مشخص شد و در نهایت یک مدل جامع در این خصوص به دست آمد. از جمله نتایج مهم این تحقیق این است که در سطح مقوله های اصلی، شایستگی های شخصیتی و در سطح مقوله های فرعی هوش، دانش مدیریت و سازمان، تفکر استراتژیک، موقعیت سنجی و رهبری رهبران از بالاترین درجه اهمیت و تاثیرگذاری برخوردارند.