الکتروآنسفالوگرافی

افسردگی شایعترین اختلال روانی است و باعث اختلال در روند زندگی بیمار و تحمیل هزینه بر جامعه می شود. اخیرا استفاده از زیست نشانگر ها در تشخیص و بررسی روند درمان در اختلالات روانی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این زیست نشانگر ها، توان برگرفته از الکتروآنسفالوگرافی برای تفکیک بیماران افسرده از سالم هستند. هدف این پژوهش، مقایسه توان در باندهای فرکانسی مختلف در افراد افسرده و سالم است. شرکت کنندگان این پژوهش علی-مقایسه ای با استفاده از ملاک های بالینی بر مبنای راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) در کلینیک آتیه در سال97-1396 انتخاب شدند (۲۹ زن و ۲۱ مرد افسرده؛ ۱۹ زن و ۳۱ مرد سالم). الکتروآنسفالوگرام با استفاده از سیستم ۱۰-۲۰، در ۱۹ کانال و پنج باند فرکانسی (دلتا، تتا، آلفا، بتا و گاما) در دو حالت استراحت (چشم بسته) و فعالیت (حین انجام تکلیف عملکرد پیوسته هیجانی) ثبت شد. نتایج نشان داد که در حالت استراحت، میانگین توان، تنها در باند گاما ( Fz, Cz ) ، به شکلی معنی دار در گروه افسرده بالاتر بود (p<.05) . همچنین در حالت فعالیت در باند تتا ( P8 ، O1 و O2 ) ، آلفا ( P4 ، P8 و O1 ) ، بتا ( Fp1 ، P3 ، Pz و P4 ) و گاما ( Fp1 ، Fp2 ، Fz و O1 ) تفاوت معناداری مشاهده شد و میانگین توان در گروه افسرده بالاتر بود . (p<.05) به نظر می رسد توان در حالت فعالیت توانایی تمیز بیشتری از توان در حالت استراحت دارد و بالقوه می توان از آن به عنوان زیست نشانگر در تشخیص افسردگی استفاده کرد.

مقدمه : در این پژوهش با اتکا به روشِ Libet تفاوتِ وضعیت آمادگی یا پتانسیل آمادگی در یک عمل ارادی، همچنین زمان ادراک شده از قصدِ عمل و زمان ادراک شده از انجام آن عمل بین دو گروه مبتلا به اختلال بولیمیا و گروه عادی فاقد اختلال مورد مطالعه قرار گرفت. روش کار: 36 آزمودنی (19 نفر دارای اختلال بولیمیا و 17 نفر عادی فاقد اختلال) در دو بلوک 40 تلاشی شرکت داده شدند. در هر دو بلوک از آزمودنی ها خواسته می شد با توجه به عقربه ساعت Libet هر وقت که خواستند دکمه ای را فشار دهند. در بلوک اول آزمودنی ها زمان ادراک قصد برای عملِ فشار دادن کلید و در بلوک دوم زمان ادراک خود عمل فشار دادن کلید را گزارش دادند و همزمان اطلاعات مربوط به مولفه های قله و هِنگامه الکتروآنسفالوگرافیِ آنها برای 64 کانال ثبت گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که هیچ گونه تفاوت معناداری بین دو گروه از لحاظ زمان ادراک قصد و میل فشار دادن کلید و زمان ادراکِ عملِ فشار دادن کلید وجود نداشت. اما نتایج حاصله از داده های الکتروآنسفالوگرافی در مولفه قله بلوک ادراک قصد و میل در کانال های 1 CP ، 5 CP و P Z تفاوت معناداری بین دو گروه واجد اختلال بولیمیا و فاقد اختلال (عادی) نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به این که کانال های معنادار شده بین دو گروه، با بخش آهیانه مغز مرتبط هستند، این یافته ها نشان می دهند که آگاهی از قصد و میل انجام عمل در افراد مبتلا به اختلال بولیمیا در سطح عصب شناختی دچار اشکال است.

جست وجوی وبی به منزله ابزار اصلی برای دسترسی به حجم وسیعی از داده ها نقش مهمی در بازیابی اطلاعات ایفا می کند. هدف پژوهش حاضر، مقایسه سطح توجه پیوسته در مراحل مختلف جست وجوی وبی است. این پژوهش به لحاظ هدف، بنیادی و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، کمی از نوع شبه آزمایشی است. نمونه پژوهش شامل 12 دانشجوی تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز، و روش نمونه گیری هدفمند بود؛ زیرا دانشجویان تحصیلات تکمیلی به واسطه انجام پژوهش، فعالیت های جست وجوی بیشتری داشتند. برای محاسبه اندازه نمونه از نرم افزار «جی-پاور» استفاده شد، و حجم نمونه 12 نفر برآورد شد. با این حال، برای اطمینان، داده ها از 14 شرکت کننده جمع آوری شد. متغیر اصلی پژوهش سطح توجه پیوسته بود که از طریق ثبت فعالیت موج تتا با دستگاه الکتروآنسفالوگرافی 21 الکترودی سنجیده شد. به منظور پیش پردازش و تحلیل داده ها از کتابخانه «ام ان ای» در زبان برنامه نویسی «پایتون» استفاده شد. داده های پیش پردازش شده با توجه به بازه های زمانی ای که آزمودنی برای هر یک از مراحل جست وجوی وبی شامل خواندن سؤال، فرمول بندی پرسش جست وجو، بررسی صفحه نتایج موتور جست وجو، و قضاوت ربط صرف کرده بود، کنار هم قرار گرفت. سرانجام، توان نسبی موج تتا، به عنوان مقیاس اندازه گیری سطح توجه پیوسته برای هر مرحله محاسبه شد و از طریق روش تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر این موج در مراحل مختلف جست وجو مقایسه شد. یافته ها نشان داد که توان نسبی موج تتا در مرحله قضاوت ربط به طور معنا داری بالاتر از مرحله بررسی صفحه نتایج موتور جست وجو بود؛ اما در دو مرحله خواندن سؤال و فرمول بندی پرسش جست وجو، تفاوت معنا داری نداشت. این یافته نشان می دهد که توجه پیوسته در مرحله قضاوت ربط از مرحله بررسی صفحه نتایج موتور جست وجو بالاتر است؛ زیرا کاربران هنگامی که در این مرحله قرار دارند، صفحات اطلاعات را با دقت بیشتری می خوانند، ربط آن ها را بررسی می کنند، و پاسخ مورد نظر تکلیف جست وجو را پیدا می کنند. اما در مرحله بررسی صفحه نتایج موتور جست وجو، کاربران نیاز به توجه پیوسته بالایی ندارند. در این مرحله، کاربران اصولاً به مرور اجمالی عناوین می پردازند و بازه های توجه شان کوتاه تر است. از نتایج این پژوهش می توان در طراحی موتورهای جست وجوی شخصی سازی شده با داده های الکتروآنسفالوگرام استفاده کرد. ارزیابی میزان فعالیت موج تتای کاربران در صفحات محتوا می تواند نقش یک شاخص قابل اعتماد در بررسی میزان درگیری کاربران با محتوا و ارزیابی مرتبط بودن مطالب باشد.