اختلال شناختی خفیف

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر توانبخشی شناختی بر بهبود کارکردهای اجرایی توجه انتخابی، کنترل بازداری و حافظه کاری سالمندان مبتلا به اختلال شناختی خفیف بود. این مطالعه تجربی به صورت مورد منفرد و از نوع A-B بود که در آن که تعداد 6 نفر سالمند (4 زن و 2 مرد) مبتلا به اختلال شناختی خفیف با میانگین سنی 62 سال، از طریق نمونه گیری در دسترس هدفمند انتخاب و به روش تصادفی ساده در دو گروه کنترل(3 n= ) و آزمایش (3 n= ) جایگذاری گردیدند. ارزیابی توجه انتخابی، کنترل بازداری و حافظه کاری به ترتیب با آزمون های «استروپ»، «برو/ نرو» و «یک محرک قبل» صورت پذیرفت و برنامه توانبخشی «آرام» طی 10 جلسه فردی یک ساعته برای گروه آزمایش ارائه گردید. برای هر آزمودنی گروه آزمایشی 6 ارزیابی (قبل، حین، بلافاصله بعد از اتمام و دو ماه پس از خاتمه مداخله) انجام شد و گروه کنترل نیز همزمان بدون دریافت هرگونه مداخله ای ارزیابی شدند. استفاده از تحلیل دیداری نشان داد نمرات گروه آزمایش در هر سه آزمون کارکرد اجرایی، در طی ارزیابی های خلال مداخله رو به افزایش بوده است؛ اما نمرات گروه کنترل تغییر چشم گیری نداشته است. همچنین پی گیری دو ماهه نیز نشان از ثبات اثر مداخله در گروه آزمایش داشت. می توان اظهار داشت این برنامه توانبخشی شناختی باعث بهبود کارکردهای توجه انتخابی، کنترل بازداری و حافظه کاری در سالمندان دارای اختلال شناختی خفیف شده است. نظر به وجود قراین مبنی بر احتمال تبدیل اختلال شناختی خفیف به اختلالات شناختی عمیق تر نظیر آلزایمر، یافته هایی این چنین، می توانند موید امکان کمک گرفتن از تکنولوژی، در راستای بهبود کارکردهای شناختی سالمندان مبتلا به اختلال شناختی خفیف با صرف هزینه های کمتر درمانی باشند.

مقدمه: در این پژوهش به ﺑﺮرﺳﯽ اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر فعالیت افزایش یافته شناختی، هیجانی و عصبی_عضلانی در افسردگی سالمندان مبتلا به اختلال شناختی خفیف پرداخته شد. روش کار: این مطالعه با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل اجرا شد. 30 سالمند مبتلا به اختلال شناختی خفیف ساکن آسایشگاه سالمندان کهریزک با داشتن ملاک های ورود به مطالعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل جای داده شدند. ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﭘﺮﺳشنامه ﻣﻌﺎیﻨﻪ ﻣﺨﺘﺼﺮ وﺿﻌﯿﺖ رواﻧﯽ، افسردگی، انزوای اجتماعی را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﺮدﻧﺪ. برنامه بازتوانی در 18 ﺟﻠﺴﻪ یﮏ ﺳﺎﻋﺘﻪ، ﻃﯽ ﻫﺸﺖ ﻫﻔﺘﻪ و دو ﺗﺎ ﺳﻪ ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ اﺟﺮا شد. دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ کوواریانس ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪﻧﺪ. یاﻓﺘﻪﻫﺎ: یﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺣﺎﮐﯽ از آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎیﺶ ﭘﺲ از دریﺎﻓﺖ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﺎزﺗﻮاﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، در ﻣﻘﺎیﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل، ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﺮات ﻣﻌﺎیﻨﻪ وضعیت روانی (01/0 P£،30/24=F)، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﺎدار عملکرد شناختی مطلوب تر؛ ﻧﻤﺮات افسردگی (01/0 P£،67/17=F)، میزان افسردگی کمتر؛ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﺮات انزوای اجتماعی (01/0 P£،58/28=F)، انزوای اجتماعی کمتر داشتند. ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﻧﺘﺎیﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ نشان داد که بسته آموزشی طراحی شده در بهبود عملکرد شناختی، کاهش افسردگی و انزوای اجتماعی ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اختلال شناختی خفیف موثر است. همچنین مربع ایتای جزئی (اندازه اثر) برای تأثیر متغیر مستقل در متغیر وابسته برابر 524/0 است که نشان می دهد 52 درصد تغییرات در متغیر وابسته توسط متغیر مستقل تبیین می شود. یعنی آموزش مبتنی بر فعالیت افزایش یافته شناختی، هیجانی و عصبی عضلانی توانسته است 52 درصد در عملکرد روزانه سالمندان تأثیرگذار باشد. بنابراین؛ بسته آموزشی طراحی شده احتمالا می تواند به صورت نرم افزاری که اثر ترکیبی متغیرهای این پژوهش را در بر می گیرد، طراحی گردد و افراد بیشتری تحت درمان با این بسته قرار گیرند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثر توانبخشی شناختی رایانهای بر بهبود اختلال شناختی خفیف و ظرفیت حافظه کاری زنان سالمند انجام گردید. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون _پسآزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه به شمار میرود. آزمودنیها 16 نفر از زنان سالمند با اختلال شناختی خفیف و ظرفیت پایین حافظه کاری (65) سال به بالا در خانه سالمندان مهرپویان شهر بهبهان درسال 1397 بود. که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب و بهصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. هر گروه شامل 8 نفر بود. برای ارزیابی آزمون مختصر معاینه وضعیت روانی (MMSE) (فولشتاین وهمکاران، 1975) و آزمون ظرفیت حافظه کاری (دانیمن و کارپنتر، 1980) به کار رفت. گروه آزمایش، با استفاده از نرمافزار توانبخشی حافظه، 8 جلسه آموزش دیدند و گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکرد. دادهها با آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل شدند. نمرات آزمون مختصر معاینه وضعیت روانی و ظرفیت حافظه کاری گروه آزمایش، به طور چشمگیری افزایش یافت.در نتیجه توانبخشی رایانهای اثر قابل ملاحظهای بر بهبود اختلال شناختی خفیف و ظرفیت حافظه کاری زنان سالمند داشت