فطرت و طبیعت

این پژوهش درصدد است با رویکرد انسان شناسی و در تناظر با دوگانه «طبیعت و فرهنگ» در نظریه های غربی با دوگانه «طبیعت و فطرت»، بازتاب فطرت را در نظریه فرهنگی آیت الله جوادی آملی نشان دهد. تحلیل آراء ایشان روشن کرد که فرهنگ، تجلی توانایی های انسان در حیات فردی و اجتماعی است. توانایی های انسان نیز در دو حوزه وجودی انسان، یعنی طبیعت و فطرت بروز پیدا می کند و حاکمیت هر یک از این دو قوای وجودی، فرهنگ متناسب با خود را شکل می دهد. تجلی طبیعتِ انسان در حیات فردی و اجتماعی، فرهنگِ «مستور و مُتدانی» را شکل می دهد و تجلی فطرت نیز فرهنگ «مشهور و فرهنگ متعالی» را به وجود می آورد. فرهنگ مطلوب از نظر ایشان فرهنگی است که بازتاب فطرت باشد. بر همین اساس فرهنگ فطری دارای ویژگی هایی همچون ساخته ای الهی، تکوینی- اعتباری، حقیقت گرایی، وحدت گرایی، تکثرپذیری، شکوفاپذیری، جهانی و زنگارپذیر است.