ساختار و بُعد خانوار

شکل گیری خانوار جدید توسّط جوانان از مراحل مهم در چرخه ی زندگی خانوار بوده و به عنوان گذار به مرحله بزرگ سالی تعبیر می شود. هدف مطالعه ی حاضر، بررسی ترتیبات زندگی جوانان در ایران و شناخت روندها و عوامل مؤثّر بر میزان های سرپرستی آن ها می باشد. برای تحقق این هدف اطّلاعات جوانان 29-15 ساله در طی دوره 1395-1363 با استفاده از داده های طرح هزینه و درآمد خانوار مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد فرزندان در مقایسه با دهه های قبل، زمان بیشتری را در خانه والدین باقی می مانند؛ به طوری که 50 درصد فرزندان پسر و دختر به ترتیب تا سن 8/27 و 7/22 سالگی هنوز خانه والدین را ترک نکرده اند. بیشتر خانوارهایی که جوانان سرپرستی آن ها را بر عهده داشتند، از نوع خانوارهای هسته ای بودند. با این حال سهم خانوارهای تک نفره و خانوارهای زوجین بدون فرزند، افزایش و از سهم خانوارهای گسترده و تک والد در طول دوره کاسته شده است. احتمال سرپرستی جوانان در سطح فردی تحت تاثیر عواملی همچون محل سکونت، وضعیّت تأهل و اشتغال قرار دارد. در سطح نسل، بهبود وضعیّت رفاهی نسل ها منجر به افزایش احتمال سرپرستی می شود. در سطح دوره نیز افزایش هزینه های مسکن، بیکاری جوانان و افزایش میانگین سن ازدواج مردان از علل اصلی کاهش برعهده گرفتن سرپرستی خانوار توسّط جوانان هستند. این نتایج تائید می کند که هزینه های زندگی مستقل نقشی اساسی در تشکیل خانوارهای جدید توسّط جوانان دارد. ضمن اینکه ساختار دینی و فرهنگی جامعه ی ایرانی با تأکید بر باقی ماندن فرزندان در خانه والدین تا زمان ازدواج، در به تأخیر انداختن ترک خانه والدین تأثیرگذار بوده است.