برنامه ریزی تولید ادغامی

در این پژوهش، برنامه ریزی تولید ادغامی چند کارخانه ای برای تولید محصولات فاسد شدنی مانند هدیه های سال نو، تقویم ها و سررسید ها با استفاده از سیاست تعویق در شرایط عدم قطعیت، تعیین می شود. فرایند تولید این محصولات با اعمال مفهوم تعویق، به دو مرحله ی تولید محصول نهایی و نیمه ساخته تقسیم می گردد. بنابراین سه فعالیت تولیدی شامل تولید مستقیم، تولید محصول نیمه ساخته و مونتاژ نهایی وجود دارد. همچنین، یک مدل بهینه سازی استوار جهت حل برنامه ریزی تولید ادغامی این محصولات، گسترش داده می شود. مجموعه ای از داده های واقعی شرکت تولید کننده انواع سالنامه در تهران به نام شرکت "" سالنامه نیک"" جهت اعتبار سنجی و نشان دادن کارایی مدل، مورد استفاده قرار می گیرند. نتایج محاسباتی، به خوبی نشان می دهند که مدل این مقاله می تواند برای مسائل واقعی برنامه ریزی تولید ادغامی کارخانه های تولیدی مشابه در شرایط عدم قطعیت پارامترها، کاربرد مناسبی داشته باشد.

امروزه تحقق برنامه های از پیش تعیین شده و تامین به موقع تقاضاها و سفارشات مشتریان یکی از اهداف مهم و استراتژیک سازمان ها و واحدهای تولیدی محسوب می شود. اهمیت این موضوع ریشه در جایگاه مشتریان و موضوع رضایت ایشان از تحویل به موقع تقاضاهایشان و همچنین بهره برداری مناسب از منابع تولیدی سازمان دارد. در تحقیق حاضر، مساله یکپارچه برنامه ریزی تولید و تعمیرات و نگهداری مورد مطالعه قرار می گیرد. برای این مساله دو تابع هدف مدنظر می باشد. تابع هدف اول عبارتست از هزینه های کل سیستم که همه عوامل هزینه ای تولید را شامل می شود. تابع هدف دوم نیز میزان نارضایتی مشتریان است که در اثر تاخیر در تامین به موقع تقاضاها افزایش می یابد. باتوجه به اهمیت جایگاه و رضایتمندی مشتریان در دنیای رقابتی امروزی، اضافه کردن تابع هدف دوم مساله را به دنیای واقعی نزدیکتر می کند. ابتدا مساله تشریح و متغیرها و پارامترهای آن تعریف شده و براساس آن، مدل ریاضی این مساله در حالت چندهدفه توسعه داده شده است. سپس باتوجه به اینکه این مساله از نوع NP-Hard می باشد، یک روش حل مبتنی بر الگوریتم ژنتیک با رتبه بندی نامغلوب-بازنگری 2 (NSGA-II) ارائه گردیده است. در پایان نیز این مساله با داده های استاندارد موجود در منابع با دو تکنیک محدودیت اپسیلون و NSGA-II حل شده و نتایج مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاکی از عملکرد مناسب الگوریتم NSGA-II در زمان حل و کیفیت جواب می باشد.

یکی از ملاحظاتی که می تواند در برنامه ریزی تولید ادغامی لحاظ شود؛ ترجیحات مدیریتی است که در مقاله حاضر، ضمن درنظرگیری آن، رویکردی پیشنهاد شده که در یک شرکت تولیدکننده شیرهای گاز طراحی و پیاده سازی شده است. در فاز اول از رویکرد پیشنهادی، ملاحظات موردنظر مدیریت و ترجیحات تولید محصولات مختلف با استفاده از یک روش تصمیم گیری چندشاخصه تعیین شده و به عنوان ورودی به فاز دوم وارد می شوند. با توجه به تفاوت ماهیت و بعد شاخص ها، در فاز اول از یک روش غلبه نسبی استفاده شده است. در فاز دوم، با درنظرگیری نیازهای شرکت مورد بررسی، مدل بهینه سازی چندهدفه خطی عددصحیح مختلط به صورت قطعی طراحی شده که علاوه بر تابع هدف بیشینه سازی سود، ترجیحات تولیدی را نیز در انتخاب محصولات اعمال نموده و تابع هدف سوم بر کمینه سازی محصولات نیمه ساخته متمرکز است. برای حل مدل چندهدفه، از روش محدودیت حدی تقویت شده استفاده گردیده که مجموعه ای از جواب های کارا ایجاد می نماید و تصمیم گیرنده قادر خواهد بود با تبادل بین سه تابع هدف، مناسب ترین جواب موردنظر خود را انتخاب نماید. به عنوان مثال، مدیران ارشد متوجه خواهند شد تا چه اندازه از مقدار بهینه سود فاصله گرفته و در مقابل ترجیحات تولیدی را تامین یا محصولات نیمه ساخته را کاهش دهند. مقایسه نتایج عددی ارایه شده با مقادیر واقعی عملیاتی سازمان نشان داد که با به کارگیری مدل برنامه ریزی تولید ادغامی پیشنهادی در نمونه موردی، میزان سود کارخانه به میزان 33% ، مطلوبیت تولید خانواده محصولات 28% و کالای نیمه ساخته 56% بهبود داده شده اند.