آزمون قضاوت موقعیتی

مقدمه: نسخه های فارسی مقیاس های سنجش تفکر راهبردی در کشور همگی بر اساس خوداظهاری هستند. همچنین مناسب با سازمان های نظامی نیستند. هدف پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی و استخراج نمرات هنجار آزمون تفکر استراتژیک مدیران نظامی مبتنی بر قضاوت موقعیتی و بر اساس مؤلفه های جامعیت فکری، تواضع فکری و انعطاف پذیری شناختی بود. روش کار: جامعه آماری پژوهش حاضر شامل همه مدیران و کارکنان دانشگاه عالی دفاع ملی در نیمه اول سال 1398 بود. که از بین آنها تعداد 189 نفر به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. شرکت کنندگان با استفاده از آزمون تفکر استراتژیک مدیران نظامی توسط Weyhrauch (2017) که تحت نظر مؤسسه مطالعات نظامی مرتبط با علوم رفتاری و شناختی ارتش آمریکا طراحی شده است مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمون شامل 12 سناریو است که پاسخ گو در هر سناریو یکی از پاسخ ها را انتخاب می کند. همچنین پرسشنامه تفکر راهبردی Goldman (2007) برای بررسی روایی ملاکی به کار گرفته شد. یافته ها: تحلیل داده های پژوهش نشان داد ساختار مبتنی بر 3 خرده مقیاس با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی جهت تبیین و برازش از وضعیت مناسبی برخوردار است. همچنین ضرایب پایایی همسانی درونی و بازآزمایی در حد مطلوب بود. بر این اساس مفروضه پژوهشگر مبنی بر ساختار مبتنی بر 3 مؤلفه جامعیت فکری، تواضع فکری و انعطاف پذیری شناختی مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش به نظر می رسد شواهد پژوهشی از در نظر گرفتن هر سه مؤلفه تحت عنوان ابعاد شناختی برای تفکر راهبردی نظامی، حمایت می کند و می توان این آزمون را در ارزیابی های نظامی مورد استفاده قرار داد.

تحقیقات نشان می دهند که سرسختی ذهنی در پیش بینی نتایج در انواع زمینه های پر استرس مانند دو و میدانی، ارتش و محل کار تاثیرگذار است. علیرغم وجود تحقیقات گسترده در مورد سرسختی ذهنی، محققان مختلف به انسجام و یکپارچگی لازم در مفهوم سازی و تعریف ابعاد این سازه نرسیده اند. بنابراین، هدف این پژوهش طراحی و اعتبارسنجی آزمون قضاوت موقعیتی سرسختی ذهنی مدیران است. این پژوهش از نظر هدف، توصیفی- پیمایشی و کاربردی است. جامعه آماری شامل 196 نفر (برای تحلیل عاملی اکتشافی و پایایی) و 210 نفر جداگانه (برای تحلیل عاملی روایی تأییدی و همگرا) از رده های مدیریتی شرکت آلیاژ ایران بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری موقعیت ها و گزینه های پاسخ آزمون، از نظرات خبرگان موضوعی استفاده شد و روایی آزمون با استفاده از روش های همبستگی، مطالعه برازش، تحلیل عاملی و پایایی بررسی شد. به منظور بررسی روایی مقیاس از چند روش استفاده شد. اول تحلیل عامل اکتشافی با روش مؤلفه های اصلی و چرخش واریمکس، مطابق با انتظار پنج خرده مقیاس؛ "کنترل توجه"، "کنترل هیجان"، "استفاده از بازخورد"، "پایبندی به وظیفه" و "دستیابی به هدف" را از داده ها استخراج شد. دوم تحلیل عامل تأییدی نشان داد مفروضه پژوهشگر ساختار مبتنی بر پنج مؤلفه از برازش خوبی با داده ها برخوردار است. روایی همگرایی آزمون بر اساس همبستگی آن با نمرات سرسختی ذهنی در کانون ارزیابی نشان داده شد. همچنین ارزیابی همسانی درونی مقیاس به روش آلفای کرونباخ و همبستگی هر سؤال با نمره کل، نشان داد که سؤالات مقیاس از همسانی درونی قابل قبولی برخوردارند. در مجموع یافته های پژوهش نشان داد که آزمون قضاوت موقعیتی سرسختی ذهنی از پنج عامل و روایی و پایایی قابل قبولی تشکیل شده است. در نتیجه می توان از آن برای اندازه گیری سرسختی ذهنی کارکنان در موقعیت های پیچیده سازمانی استفاده کرد. این تحقیق زمینه های امیدوارکننده ای را برای مطالعاتی فراهم کرده است که سرسختی ذهنی را در محیط کار اندازه گیری و توسعه می دهد.

دانشگاه ها به دلیل کارکرد خطیری که برعهده دارند، به دنبال یافتن افرادی هستند که آنها را در اجرای سیاست های خود و عرضه افراد شایسته به اجتماع یاری نمایند. سوالی که در این میان وجود دارد این است که چگونه ویژگی های افراد را مورد ارزیابی قرار داد تا بتوان در نهایت به شناسایی و توسعه افراد شایسته در دانشگاه پرداخت. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با طراحی یک آزمون قضاوت موقعیتی عملکرد دانشجویان را پیش بینی نماید. آزمون قضاوت موقعیتی ابزاری است که در آن مجموعه ای از موقعیت ها گنجانده شده و از افراد خواسته می شود تا مشخص کنند در آن موقعیت چه گزینه هایی مناسب یا نامناسب هستند. بدین منظور ابتدا شایستگی های شناسایی شده برای دانشجویان دانشکده مدیریت یکی از دانشگاه های تهران از مطالعات قبلی احصا و در7 خوشه طبقه بندی شدند، سپس موقعیت ها و گزینه های مهم و رایج دانشجویی گردآوری شده و با نظرات خبرگان مهم ترین آنها شناسایی گردیدند. پرسش نامه نهایی آزمون قضاوت موقعیتی که حاوی 35 سوال بود در اختیار یک نمونه 93 نفره از دانشجویان قرار گرفت. پایایی آزمون با استفاده از روش آلفای طبقه بندی شده، مقدار 67/0 به دست آمد. برای محاسبه روایی ملاکی آزمون نیز از معیارهای عملکردی مانند معدل و امتیاز دانشجویی استفاده شد که هم بستگی نتایج آزمون قضاوت موقعیتی با معدل و امتیاز دانشجویی به ترتیب 271/0 و 298/0 به دست آمد. این نتایج با نتایج پژوهش های مشابه بین المللی همخوانی دارند. پیش بینی عملکرد دانشجویان با دقت نسبتاً مناسب و صرف هزینه و زمان کم، ایجاد عدالت رویه ای در فرایند ارزیابی و ایجاد خودآگاهی در افراد از مزایای این ابزار هستند.