بنگاه های اقتصادی - انتفاعی

مسئولیت اجتماعی شرکتها به عنوان موضوعی حساسیت برانگیز و نیازمند توجه در حوزه های بازاریابی و مدیریت مطرح شده که بخش مهمی از زبان کسب وکار روزمره آنان را به خود اختصاص داده است و در این پژوهش برآنیم به تبیین رابطه مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی – انتفاعی  و هنجارهای اخلاقی و دینی بپردازیم. روش:روش تحقیق در مقاله حاضر روش پیمایشی است و جامعه آماری آن کلیه کارکنان شاغل در بانک پارسیان و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران می باشند که با توجه به فرمول کوکران 215 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش برای سنجش متغیر مسئولیت اجتماعی از مقیاسی محقق ساخته براساس مدل نظری کارول (1991)، سالوسکی وزولچ (2014) و لانتوس (2001) در فرم مقیاس لیکرت متشکل از 16 گویه (آیتم) و با در نظر گرفتن 7 بعد مسئولیت اجتماعی در مدل های مذکور استفاده شده است. جهت سنجش هنجارهای دینی و اخلاقی از مقیاسی محقق ساخته متشکل از 12 گویه و با اقتباس از مقیاس های دینداری گلاک  و استارک ، شجاعی زند و محمدی در فرم مقیاس لیکرت و با درنظر گرفتن دو بعد جهت گیری های دینی و ارزشی بنگاه (با 5 آیتم) والتزام و تقید مدیران و مسئولین بنگاه به رعایت اخلاق، ارزش ها ، احکام و فرائض دینی (با 7 آیتم) استفاده شده است. یافته :یافته ها نشان داد جهت گیری های دینی و ارزشی بنگاه (امور بیرونی) سبب ارتقاء مسئولیت های اجتماعی آن می گردد و تقید و التزام عملی مدیران بنگاه های اقتصادی تحت مطالعه به اخلاق، اصول، ارزش ها و فرائض دینی مسئولیت اجتماعی بنگاه را متاثر می سازد و با آن رابطه مستقیم دارد. بحث: مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی و موسسات مالی و انتفاعی به شدت متاثر از باورها و اعتقادات دینی آنان بوده و بر ارزش های پذیرفته شده اجتماعی و ارزش های اخلاقی و اعتقادات فرهنگی حاکم بر جامعه استوار است، به طوری که بسیاری از رفتارها، تصمیمات، برنامه ها و اهداف سازمان و بنگاه در عمل، رفتار، نیات و انگیزش کارکنان و مدیران نمایان است و هر دو تا حدود زیادی متاثر از ارزش های دینی، باورهای فرهنگی و مقتضیات عرفی است و اساسا ریشه در اخلاقیات دارد.

یکی از مهم ترین مقوله ها در مدیریت بنگاه ها و شرکت ها مسئولیت اجتماعی بنگاه می باشد و در این پژوهش برآنیم به تبیین جامعه شناختی رابطه مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی – انتفاعی و میزان کارآمدی و اثربخشی سازمانی آنان بپردازیم. روش تحقیق مطالعه حاضر، روش همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان شاغل در بانک پارسیان و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی در شهر تهران بودند که با توجه به جدول تعیین حجم نمونه مورگان، تعداد 215 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در این پژوهش برای سنجش متغیر مسئولیت اجتماعی از مقیاسی محقق ساخته براساس مدل نظری کارول (1991)، سالوسکی وزولچ (2014) و لانتوس (2001) در فرم مقیاس لیکرت متشکل از 16 گویه (آیتم) و با در نظر گرفتن 7 بعد مسئولیت اجتماعی در مدل های مذکور استفاده شده است. همچنین برای سنجش کارآیی و اثربخشی  سازمانی بر اساس تعاریف مفهومی روبرتز  (1992) و سیمپسون  (2002) و مبتنی بر معرف های کارآیی سازمانی از طریق مقیاسی متشکل از 10 گویه در فرم مقیاس لیکرت سنجیده شده است. یافته ها نشان داد بین تقید بنگاه به رعایت مسئولیت های اجتماعی (در ابعاد نیازهای اقتصادی ، رعایت قوانین و مقررات ، رعایت اخلاق کسب و کار و مسئولیت های بشر دوستانه) و میزان کارآمدی سازمانی آن رابطه وجود دارد.