مبانی هستی شناسی

داوری در خصوص حقوق زنان در همه ابعاد و از جمله تصدی مناصب سیاسی اجتماعی مبتنی بر درک درست از مؤلفه های زیادی از قبیل مبانی، اصول و دلایل فقهی و حقوقی اثبات کننده یا منع کننده و بررسی آنها می باشد. در زمینه دلایل فقهی و موازین حقوقی این مسأله، کتاب ها و مقالات زیادی منتشر شده، ولی از منظر مبانی و اصول، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. یافته های این مقاله گویای آن است که با توجه به مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و اصول محوری تعیین کننده حقوق و تکالیف، هرچند واقعیت تمایزهای حقوقی در حوزه حقوق خانواده میان زن و مرد قابل انکار نیست، اما تسری این تمایزات به مناصب سیاسی اجتماعی نیاز به دلایل خاص دارد و نمی توان مطابق مبانی و اصول پذیرفته شده، محدودیت تصدی مناصب را در صورت رعایت ملاحظات شرعی، برای همه زنان در نظر گرفت.

تولید و فرآوری اندیشه ها، نظریه ها، مدل های مفهومی و عملیاتی با رویکرد دین (قرآن)شناخت در موضوعات حوزه مدیریت پیشرفت و به طور خاص تصمیم گیری استراتژیک، منوط به تولید و فرآوری روشمند آنها در چارچوب آموزه های وحیانی قرآن کریم است. در این راستا، لازم است تا به منظور پی ریزی درست چارچوب معرفتی در دانش تصمیم گیری استراتژیک قرآن بنیان، به «چیستی مبانی پارادایمی» آن پرداخته شود. با چنین هدفی، در نوشتار پیش رو سعی شده است تا با استفاده از تحلیل مضمون و تحلیل محتوا در نرم افزار atlas.it، بخشی از دلالت های مبتنی بر مبانی هستی شناسی مرتبط با موضوع تصمیم گیری استراتژیک فهم و تبیین شود. این تحلیل ها مبتنی بر سازوکار ترکیبی دو روشِ دلالت پژوهی و همچنین منطق دلالت در ادبیات علم اصول است که با استناد به سوره انفال انجام گرفته اند. حاصل این فرآیند، استخراج 204 کد اولیه، 25 مضمون پایه و 6 مضمون سازمان دهنده شامل عناوین زیر بوده است: 1. ماهیت واقعیت های اجتماعی در تصمیم گیری های استراتژیک؛ 2. نقش ماهیت انسان در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 3. نقش عاملیت انسان در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 4. سرنوشت پدیدارها در تصمیم گیر ی های استراتژیک؛ 5. نقش سنت های الهی در تصمیم گیر ی های استراتژیک و 6. جلوه گری حقیقت و رسم الهیاتی در تصمیم گیری های استراتژیک. همه شش مضمون یادشده، زیرمجموعه یک مضمون گسترده تر (مضمون دلالی فراگیر)، یعنی مبانی هستی شناسی تصمیم گیری استراتژیک قرار دارند. نتایج این مقاله می تواند زمینه ساز روش تولید، فرآوری و تدوین نظریه و دانش تصمیم گیری استراتژیک قرآن بنیان از سوی پژوهشگران این حوزه و بدین سان ارائه مدل های کاربردی خودویژه برای مدیران استراتژیک، مبتنی بر چشم انداز قرآن بنیان و جریان آن در عینیت تحقیق و توسعه ای باشد.

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی هستی شناسی اخلاق سعادت و استنتاج دلالت های آن در اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی است. روش پژوهش استنتاجی بوده و به منظور گردآوری داده های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط در قلمرو هستی شناسی و اخلاق قرآنی آیت الله جوادی آملی با استفاده از برگه های فیش برداری از منابع، جمع آوری و طی شش گام مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که حقیقت سعادت از نگاه آیت الله جوادی آملی یک درخواست فطری- عقلانی است و تحریک آن به کیفیت تربیت اخلاقی بستگی دارد و وقتی این خواست ظهور می کند که روح انسان با یافتن صفا و نورانیت و فراهم آوردن شرایطی اختیاری زمینه تحریک آن را فراهم آورد. در غیر این صورت این خواست در زیر حجاب خواسته های دنیایی و طبیعی مخالف با فطرت و عقلانیت مستور می ماند. چنین خواست فطری–عقلانی مبتنی بر مبانی هستی شناختی مانند از اویی و به سوی اویی بودن، هدفمندی، حرکت به سوی کمال مطلق، وابستگی به عدالت، مبتنی بر فطرت بودن، کرامت و شرافت انسان نسبت به دیگر مخلوقات می باشد. از درون این مبانی می توان به اصولی مانند خدابینی، حکمت مداری، کمال گرایی، عدالت طلبی، ایمان گرایی، فطرت گرایی و عزتمندی رسید که قابلیت کاربست در تربیت اخلاقی منتهی به سعادت را دارند.