سیدمهدی شجاعی

تحلیل گفتمان انتقادی یکی از رویکردهای تحلیل گفتمان است که در آن با ارتقا بخشیدنِ تحلیل متن از سطح توصیف به سطح تبیین و با دخالت دادن عواملی همچون ایدئولوژی، قدرت، تاریخ و... به تفسیر متون پرداخته می شود. نورمن فرکلاف یکی از صاحب نظران برجسته در حوزه تحلیل گفتمان انتقادی است. به باور تحلیلگران گفتمان انتقادی، متون ادبی نیز مانند دیگر متون در خدمت ارتباط اند. از این رو، آن ها را نیز می توان با نگرش و روش انتقادی تحلیل کرد. در این مقاله کوشش شده است داستان کوتاه «ناخلف» از مجموعه داستان سانتاماریا، نوشته سیّدمهدی شجاعی، با توجّه به رویکرد فرکلاف در سه بخش توصیف، تبیین و تفسیر بازخوانی شود.

سیّدمهدی شجاعی، یکی از داستان نویسان مشهور ایران است. او مجموعه داستانی دارد به نام «دو کبوتر، دو پنجره، یک پرواز» که مشتمل بر هفت داستان است. بغض آینه، یکی از داستان های کوتاه این مجموعه است. این داستان در زمره ادبیّات پایداری قرار دارد؛ چون مضمون آن، دفاع از میهن است. داستان های ادبیّات پایداری و دفاع مقدّس چنانکه باید و شاید از دیدگاه عناصر داستان نویسی و بویژه شخصیّت و شخصیّت پردازی بررسی نشده اند؛ بنابراین نیاز است با توجّه به این دیدگاه ها نقد و بررسی شوند. هدف این مقاله، شخصیّت و شخصیّت پردازی در داستان کوتاه بغض آینه اثر سیّدمهدی شجاعی است. در این تحقیق، روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای و مورد مطالعه؛ داستان کوتاه بغض آینه است، سپس داده ها نقد و بررسی گردیده است. یافته ها و نتایج این تحقیق نشان می دهد که توصیف اشخاص در داستان بغض آینه به هر دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم صورت گرفته است. تنها شخصیّت اصلی داستان سیّد است و ضدّ قهرمان، دشمن. سیّد در داستان حضور پررنگی دارد و نقش خود را به انجام می رساند. سیّد اسم ندارد که از معایب داستان به شمار می آید. شخصیّت ها بیشتر از نوع ایستا و ساده هستند، نه پویا و جامع(پیچیده).

ساختار سازمانی الگوی روابط بین نقش های مختلف در هر سازمان را پدید می آورد. ساختار سازمانی از ابعاد متعدّدی تشکیل شده است که چهار بخش آن، تقسیم وظایف، تخصّص، تمرکز و کنترل برجسته است. چهارچوب سیاسی یکی از قالب های شکل گیری نظریه ساختار سازمانی است. رمان دموکراسی یا دموقراضه اثر سیدمهدی شجاعی با موضوع سیاسی و زبانی طنزآمیز، روابط حاکمیت و مردم را در قلمروی نمادین ترسیم کرده است. تحلیل نظریه ساختار سازمانی در رمان دموکراسی یا دموقراضه، ساختار سیاسی اثر، قوانین و ایدئولوژی حاکمان مختلف را نشان می دهد. این مقاله به شیوه تحلیل محتوا با رویکردی بین رشته ای، ویژگی های حاکمیت در این رمان را از منظر ساختار سازمانی در علم مدیریت نقد می کند. یافته ها نشان داده است که ساختار سیاسی در این اثر سه بخش عمده ساختار ساده تجدّدگرا، ساختار دموکراسی ویرانگر و ساختار دموکراسی فرهیخته نما را در بر می گیرد. تغییر ساختارسازمانی در حکومت های سه گانه، تحوّل ساختار سیاسی را در برخی ابعاد تأیید می کند.