معماری دانش منابع انسانی

پژوهش حاضر باهدف طراحی و تبیین مدل معماری دانش منابع انسانی در سازمان های دانش بنیان با استفاده از رویکرد ساختاری تفسیری انجام پذیرفت. این پژوهش بر پایه پژوهش های آمیخته و به صورت کیفی و کمی است که ازنظر هدف، کاربردی و حیث ماهیت و روش، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را شرکت های دانش بنیان استان لرستان تشکیل می دهد که 30 نفر از خبرگان آن ها براساس اصل کفایت نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی نیز پرسشنامه است. در بخش کیفی، برای شناسایی عوامل، داده ها و اطلاعات به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزارAtlas.ti و روش کدگذاری داده بنیاد بر مبنای رویکرد استرواس و کوربین تحلیل شد و مؤلفه و شاخص های معماری دانش منابع انسانی شناسایی شدند. همچنین در بخش کمی پژوهش، با استفاده از نرم افزارMatlab و روش مدل سازی ساختاری تفسیری مدل نهایی پژوهش تدوین و ارائه شده است. یافته های پژوهش دربرگیرنده شاخص ها و مؤلفه های معماری دانش منابع انسانی و ارائه مدل معماری دانش منابع انسانی در سازمان های دانش بنیان است.

     معماری دانش دانش منابع انسانی ابزاری مهم برای ارزیابی دانش ضمنی نیروی انسانی، چارچوبی یکپارچه برای تبیین، استنتاج و حفظ دانش کارکنان در راستای اهداف استراتژیک سازمان است. پژوهش حاضر باهدف شناسایی و تبیین پیشایندها و پسایندهای معماری دانش منابع انسانی با استفاده از رویکرد دلفی فازی در سازمان های دانش بنیان انجام پذیرفت. این پژوهش از نوع پژوهش های آمیخته با رویکرد کمی و کیفی در پارادایم استقرایی است که ازنظر هدف، کاربردی و ماهیت و روش، اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش را 30 نفر از خبرگان شرکت های دانش بنیان استان لرستان تشکیل می دهد که بر اساس اصل کفایت نظری و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. در بخش کیفی برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از ضریب CVR و آزمون کاپای کوهن تأیید شد. و داده های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار Atlas.ti و روش کدگذاری تحلیل شد و پیشایندها و پسایندهای معماری دانش منابع انسانی شناسایی شدند.. در بخش کمی برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه مقایسه زوجی استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و آزمون مجدد تأیید شد. و با استفاده از تکنیک دلفی فازی اولویت بندی پیشایندها و پسایندهای معماری دانش منابع انسانی انجام پذیرفت و مهم ترین عوامل و پیامدهای آن مشخص شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از میان پیشایندهای معماری دانش منابع انسانی زیرساخت های فناوری، توانمندی و مهارت کارکنان، رفتار (اقدامات) کارکنان، چگونگی (چرایی) تحول دانش و تجمیع و ذخیره سازی دانش (محتوا) به عنوان مهم ترین عوامل به وجود آورنده معماری دانش در سازمان های دانش بنیان است. همچنین نتایج نشان داد که افزایش خلاقیت و نوآوری، ایجاد سازمانی پیشرو، بازیابی و بهبود دانش، چابکی سازمانی، کسب مزیت رقابتی پایدار و ایجاد سازمانی یادگیرنده ازجمله مهم ترین پسایندها یا پیامدهای معماری دانش منابع انسانی در سازمان های دانش بنیان است.

در سالهای اخیر ضرورت نوآوری در عملکرد نظام های آموزشی توجه بسیاری از متخصصان و برنامه ریزان حوزه آموزش را به خود جلب نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی معماری دانش منابع انسانی در رابطه بین شایستگی دیجیتالی و عملکرد نوآورانه معلمان مقاطع ابتدایی شهرستان یزد انجام شد. روش پژوهش توصیفی و جامعه آماری شامل معلمان مقاطع ابتدایی شهرستان یزد در نیمسال دوم ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ بود که از بین آنها تعداد ۲۳۰ نفر براساس قاعده ۵ برابری سؤالات به روش نمونه گیری طبقه ای درصدی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه معماری دانش منابع انسانی ساعدی و همکاران(1398)، پرسشنامه شایستگی دیجیتالی بتین و همکاران(۲۰۲۳) و پرسشنامه عملکرد نوآورانه برگرفته از پرسشنامه های جیمز- جیمز(۲۰۰۸) و پنیادز (۲۰۰۶) استفاده شد. داده های پژوهش در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و نرم افزار معادلات ساختاری PLS تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین شایستگی دیجیتالی و عملکرد نوآورانه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (05/0> p). همچنین معماری دانش منابع انسانی در رابطه بین شایستگیهای دیجیتالی و عملکرد نوآورانه نقش میانجی ایفا می کند.شایستگی دیجیتال معلمان در مدارس توانمندی آنها را در کسب، ذخیره و نیز انتقال اطلاعات و دانش مورد نیاز افزایش داده و در نهایت باعث نوآوری در عملکرد آموزشی آنها می شود. از این رو پیشنهاد می شود کارگاههای آموزشی در جهت بهبود و تقویت شایستگیهای دیجیتالی معلمان و نیز بکارگیری سیستمهای لازم جهت معماری دانش در مدارس برگزار گردد تا نوآوری در عملکرد آموزشی مدارس ایجاد شود.