یادگیری تحولی

هدف پژوهش حاضر جستجوی فرایندی برای هدایت توسعه حرفه ای معلمان با بهره گیری از نظریه یادگیری تحولی است. این پژوهش در یکی از مدارس ابتدایی پسرانه منطقه یک تهران، به روش کیفی و با 13 معلم مشارکت کننده در فرایند پژوهش انجام شده است. ابتدا مبانی موجود در حوزه یادگیری تحولی مورد بررسی قرار گرفت و از این رهگذر ویژگیهای یک فرایند مداخله یادگیری تحولی شناسایی شد. در مرحله بعد با بررسی و شناخت محیط پژوهش و کنار هم قرار دادن اطلاعات به دست آمده از این دو بخش، فرایند مداخلات مبتنی بر یادگیری تحولی، طراحی و اجرا شد. این مداخلات شامل یک دوره ده جلسه ای کارگاه آموزشی بود. در پایان با بهره گیری از مصاحبه های پدیدارشناسانه و مشاهدات میدانی نتایج انجام دادن چنین مداخلاتی در بستر پژوهش بررسی شد و بر این اساس، چالشها و پیشنهاداتی برای انجام دادن چنین مداخلاتی آورده شده است. نتایج نشان دهنده این است که یادگیری تحولی شرکت کنندگان در سه مقوله تغییرات معرفت شناختی، تغییرات خود و تغییرات رفتاری بروز می کند و در این میان تغییرات رفتاری از نظر فراوانی تغییرات، کمترین میزان را به خود اختصاص می دهند.

پژوهش باهدف طراحی محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی برای دانش آموزان دوره دوم متوسطه انجام گرفت. روش پژوهش الگو آمیخته و از نوع بین مرحله ای بود. به این منظور داده ها با روش کیفی جمع آوری و تحلیل شدند، علاوه بر این با روش کمی روایی و پایایی آن بررسی گردید. هم چنین به منظور استخراج ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی کلیه متون، کتب، مقالات مجلات و همایش ها به شیوه تحلیل مضمون مورد بررسی و داده های کیفی جمع آوری شد. سپس خبرگان علوم تربیتی و روانشناسی مؤلفه های کشف شده را پس از بررسی، رد یا تأیید کردند. پس از محاسبه روایی و پایایی پرسشنامه محقق ساخته از ابعاد و مؤلفه ها و شاخص های به دست آمده، مدل محیط یادگیری مبتنی بر یادگیری تحولی ارائه گردید. نتایج پژوهش نشان داد که مدل محیط یادگیری مبتنی بر نظریه یادگیری تحولی دارای 84 گویه (شاخص)، 16 مؤلفه و 5 بعد می باشد. بر اساس نتایج این مدل، 5 شاخص محیط یادگیری عبارت اند از 1) بعد عوامل آموزشی شامل: مؤلفه های نقش معلم، تغییر در روش های آمادگی و تحقیق معلمان، تغییر اثبات گرایی، محیط دانش محور، محیط یادگیرنده محور، فعالیت های عملی و آموزش مسئله محور. 2) بعد عوامل حمایتی شامل مؤلفه های فعالیت های فرهنگی هنری و خلاقانه، عوامل پشتیبانی و هم افزایی تجارب و تعاملات. 3) بعد عوامل غیر آموزشی شامل مؤلفه های تغییرات چشمگیر زندگی و عوامل اجتماعی. 4) بعد نقد محوری شامل مؤلفه های تفکر انتقادی، گفتمان و رهایی .5) بعد عوامل خودشناسی شامل مؤلفه های فرایند خودسازی و هوش هیجانی.