مقاله علمی-پژوهشی

به دلیل اهمیتی که بحث عدالت، به طور بازفزاینده ای در سطح جامعه، عرصه سیاسی و حوزه شهرسازی دارد، بازشناسایی این موضوع دارای اهمیت بسیاری است. زندگی در شهرها براثر تفاوت های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی افراد، به پدیدآمدن تفاوت های فضایی منجر شده است که این تفاوت های فضایی در طبقه بندی و جدایی گزینی افراد در شهرها نقش کلیدی و مهمی دارند. مقاله پیشِ رو مبتنی بر راهبرد فراتحلیل است. جامعه آماری پژوهش را 49 مقاله علمی-پژوهشی با محوریت موضوعی عدالت فضایی در بازه زمانی 1386-1397 تشکیل می دهد. روش گردآوری داده ها برطبق پروتکل PRISMA[1] که استانداردی برای مطالعات فراتحلیل است، صورت گرفت. با بررسی های به دست آمده از نتایج مقالات مشخص شد که در اکثر مناطق بررسی شده، توزیع خدمات عمومی شهری به صورت عادلانه صورت نگرفته است. همچنین با وجود اهمیت بسیار زیاد بحث عدالت فضایی و تأثیرگذاری بسیار زیاد آن از یک سو و مبتلابودن تقریباً همه کلان شهرهای ایران به مسائل ناشی از عدم تعادل های فضایی از سوی دیگر، متأسفانه این مسئله در میان جامعه علمی اعم از مراکز دانشگاهی و پژوهشی فعال در مطالعات شهری، در اولویت مطالعات و تحقیقات قرار ندارد. نتایج پژوهش، بیانگر پایین بودن مطالعات از حیث کمّی، عمقِ کم مطالعات در مقیاس شهری ایران و تعمیم پذیری نتایج مطالعات است؛ بنابراین پیشنهاد می شود که با توجه به اهمیت موضوع عدالت، جامعه علمی توجه ویژه ای به چالش های نظری و ریشه یابی بی عدالتی در این زمینه داشته باشند تا امکان ارائه راه حل های نظری در این زمینه فراهم شود.

مسئله پژوهش حاضر نقد و آسیب شناسی مقالات حوزه نفثه المصدورپژوهی است. به دلیل فقدان کارنامه نفثه المصدورپژوهی، سعی نوشتار حاضر بر این است که هدف تدوین کارنامه نفثه المصدورپژوهی، توصیف و تصویر وضعیت پژوهش ها و نقد و آسیب شناسی مقالات را محقق گرداند. بدین منظور روش توصیفی-تحلیلی از نوع تحلیل کمّی-کیفی با رویکردی انتقادی و استناد به منابع کتابخانه ای و اسنادی مدنظر قرار می گیرد. نتایج پژوهش در بخش کارنامه، 140 مقاله را در این حوزه نشان می دهد. در بخش نقد و آسیب شناسی، کلی بودن عناوین، ضعف در مبانی نظری و برخی بخش های ساختار مقاله، توصیف شاهد مثال ها به جای تحلیل، نقص در منابع، بی توجهی به چشم اندازهای تازه نقدها و نظریه ها و انواع کاستی های پیشینه پژوهی مطرح می گردد که پیامدهایی چون تکرار در موضوع و یافته و نتیجه، آموزش محوری، آشفتگی و پراکندگی مطالب و در نهایت سردرگمی محقق و دور ماندن مقالات از نوآوری و ابداع را دربر دارد. نگارندگان ضمن برشمردن خطاهای ساختاری مقالات که در ارتباط تنگاتنگی با هم قرار دارند، راهکارهایی مثل روی آوری به فرانقد، فرامطالعه، فراگفتمان و حوزه های علم سنجی را در پایان پژوهش پیشنهاد می دهند.