اثربخشی برنامه درسی

در این پژوهش تلاش شد به تدوین چارچوب ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی بر اساس رویکرد راهبردی به مثابه یک حوزه مطالعات میان رشته ای پرداخته شود. روش پژوهش کیفی و به طور ویژه «مطالعه موردی کیفی» است. در این راستا ز اعضای هیأت علمی در رشته برنامه ریزی درسی در دانشگاه های دولتی ایران به عنوان خبرگان تخصصی و با استفاده از «رویکرد هدفمند» و با «روش انتخاب صاحبنظران کلیدی» و استفاده از «معیار اشباع نظری» با 17 نفر به عنوان نمونه مصاحبه صورت گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار Nvivo از طریق فن تحلیل مضمون مورد تحلیل قرار گرفت و یافته ها در قالب سه مجموع مضامین پایه، سازمان دهنده و فراگیر دسته بندی و شبکه مضامین سازماندهی شد. بر اساس نتایج به دست آمده، یک چارچوب ماتریسی از ابعاد اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی (درونی، بیرونی و نهادی) و رویکرد راهبردی (در دو بعد جهت گیری و اقدام) شکل گرفت. بدین صورت که ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی (به عنوان مضمون فراگیر) شامل ابعاد اثربخشی درونی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی، اثربخشی بیرونی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی، اثربخشی نهادی با جهت گیری راهبردی و اقدام راهبردی مضامین سازمان دهنده بودند. هر یک از این دسته ها خود دارای ابعاد گوناگونی در مضامین پایه می باشند که شبکه مضامین به عنوان چارچوب ارزشیابی اثربخشی برنامه های درسی آموزش عالی بر اساس رویکرد راهبردی سازماندهی شدند. بدیهی است که یافته های این پژوهش امکان ارزشیابی برنامه های درسی آموزش عالی از منظر رویکرد راهبردی را فراهم آورده است.

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف طراحی و هنجاریابی پرسشنامه سنجش اثربخشی برنامه درسی دوره های آموزش ضمن خدمت الکترونیکی مدیران انجام شده است روش ها: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن کلیه مدیران نواحی چهارگانه شیراز هستند در این تحقیق از بین نواحی چهارگانه، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی، ناحیه ۳ به عنوان نمونه انتخاب شد سپس به روش نمونه گیری سرشماری، پرسشنامه بین کل مدیران مدارس دولتی و غیرانتفاعی این ناحیه (۲۴۲ مدیر) توزیع شد. در این تحقیق، با استفاده از اهدافی که میرکمالی درباره مدیریت آموزشی مطرح کرده و اصول مطرح شده درباره سایر عناصر برنامه درسی الکترونیکی نظیر محتوای الکترونیکی پراتا و لوپز(۲۰۰۵)، مواد و منابع آموزشی نیدیو(۲۰۰۵)، فعالیت های یادگیری هلمز و گاردنر(۲۰۰۶)، راهبردهای یاددهی یادگیری گاریسون(۲۰۰۶)، ارزشیابی از برنامه درسی مجازی نیدیو(۲۰۰۵)پرسشنامه ای طراحی شد داده ها از طریق آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بررسی شد. یافته ها: در تحلیل عاملی اکتشافی، عامل های شش عامل اساسی مقاصد و اهداف، محتوا، فعالیت های یادگیرنده، راهبردهای یاددهی و یادگیری(تدریس)، مواد و منابع آموزشی، ارزشیابی روی هم رفته،۶۳۴/۵۷ درصد از کل واریانس سنجش اثربخشی دوره های آموزش ضمن خدمت مدیران را تبیین می کند و تعداد۱گویه حذف و تعداد گویه های پرسشنامه از ۲۸ به ۲۷ گویه تقلیل یافت.نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که گویه های پرسشنامه برنامه درسی دوره های آموزش ضمن خدمت مجازی مدیران آموزشی مورد پذیرش قرار می گیرد. نتیجه گیری: مقیاس پرسشنامه برنامه درسی دوره های آموزش ضمن خدمت مجازی مدیران آموزشی از روایی محتوایی و سازه ای مطلوب برخوردار است و می توان از آن برای ارزیابی دوره های آموزش ضمن خدمت مدیران آموزشی استفاده کرد.

هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه اثربخشی برنامه درسی با توانایی های دانشجویان با در نظر گرفتن نقش تعدیل گر کیفیت تجارب یادگیری می باشد. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود که در سال 1400 در این دانشگاه مشغول به تحصیل بوده که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 380 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای آزمون فرضیه های این پژوهش از آزمون های معادلات ساختاری در نرم افزار حداقل مربعات جزئی (پی ال سی) استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد که اثربخشی برنامه های درسی رابطه مثبتی با توانایی های دانشجویان و مولفه های آن (شخصی، بین فردی و شناختی) دارد. هم چنین نتایج نشان داد که کیفیت تجارب یادگیری در رابطه بین اثربخشی برنامه های درسی و توانایی های دانشجویان و مولفه های آن اثر تعدیل گری دارد. به عبارت دیگر می توان بیان کرد که کیفیت تجارب یادگیری باعث تقویت رابطه اثربخشی برنامه درسی بر توانایی های شخصی، بین فردی و شناختی دانشجویان می شود. بنابراین توجه به این مهم از سوی مسؤلان دانشگاه اهمیت بسزایی دارد؛ چرا که داشتن توانایی های بالا می تواند به دانشجویان در شناخت توانایی های خود و الزام و ایجاب آن کمک نماید و زمینه ساز رشد علمی و حرفه ای آن ها گردد.