حسابداری خلاق

در سال های اخیر، بین سپرده ها و تسهیلات بانکی در ایران شکافی به وجود آمده که به طور نسبتاً مستمر افزایش یافته است. همچنین، نسبت تسهیلات به سپرده ها کاهش و ضریب فزاینده نقدینگی افزایش یافته است. در نرخ سود تسهیلات در بازار بین بانکی نیز نوعی چسبندگی مشاهده می شود. هدف این مقاله تبیین چرایی بروز رفتارهای فوق بر مبنای بررسی تأثیر غیرجاری شدن تسهیلات بر ترازنامه بانک ها در شرایطی است که بانک ها با استفاده از حسابداری خلاق اقدام به پنهان کردن این معضل می کنند. توضیح داده می شود استفاده بانک ها از حسابداری خلاق ضمن ایجاد اختلال در محو پول بانکی، افزایش خلق پول بانکی از مجرای شناسایی درآمد روی دارایی های موهوم را به دنبال داشته و این عوامل باعث تشدید شکنندگی نظام بانکی شده است. برای این منظور، مدلی برای تبیین تأثیر دارایی های موهوم بر ترازنامه بانک ها ارائه و بر مبنای آن روشی برای محاسبه پول بانکی خلق شده از طرقی غیر از اعطای تسهیلات، به عنوان متغیر جایگزین برای دارایی های موهوم، ارائه می شود. همچنین، با بررسی رفتار این متغیر با استفاده از مدل حداقل مربعات با نقاط شکست در کنار مجموعه دیگری از نماگرها بین فروردین 1383 و خرداد 1398 شواهدی از تشدید شکنندگی نظام بانکی طی سال های اخیر ارائه شده است.

هدف این مطالعه شناسایی محرک های حسابداری خلاق به عنوان عامل تحریف صورت های مالی براساس براساس تکنیک خوشه پردازی رپیدماینر جهت پیاده سازی الگوریتم هارتیگان-ونگ می باشد. به عبارت دیگر در این مطالعه با تعیین پژوهش های مشابه نسبت به غربالگری متون پژوهش از طریق مجموعه ای از فرآیندهای هوش مصنوعی در الگوریتم هارتیگان-ونگ اقدام گردید. این مطالعه به لحاظ روش شناسی می تواند در دسته پژوهش های ترکیبی قرار گیرد که با مرور محتوایی، ابتدا ابعاد را شناسایی نمود و سپس از طریق تحلیل فازی نسبت به تعیین مؤثرترین بعد شناسایی شده اقدام کرد. جامعه آماری این مطالعه در بخش کیفی، پژوهش های مرتبط با موضوع مورد مطالعه در بازه 2022 تا 2018 بودند و در بخش کمی، 26 نفر از مدیران مالی شرکت های بازار سرمایه که دارای دانش تخصصی و تجربه بودند، مشارکت داشتند. در این مطالعه از دو نرم افزار رپیدماینر و متلب در بخش های کیفی و کمی براساس کدنویسی و دستورات نرم افزاری بهره برده شد. نتایج مطالعه در بخش کمی، از تعیی 21 مضمون گزاره ای به عنوان محرک ها یا علل زمینه ای حسابداری خلاق حکایت دارد. در بخش کمی نیز طبق تحلیل فازی و تعیین وزن نهایی هریک از مضامین گزاره ای مشخص شد، مالکیت خانوادگی مبنای ساختار شرکت با نماد «Y17» به عنوان مؤثرترین مضمون گزاره ای بروز حسابداری خلاق قلمداد می شود که می تواند کارکردهای شرکت های بازار سرمایه را به سمت احتمال تحریف بالاتر هدایت نماید. نتیجه بدست آمده گویایی این موضوع است که ساختار شرکت های دارای مالکیت خانوادگی، در بازار سرمایه، عامل مؤثرتری برای بروز حسابداری خلاق می تواند قلمداد شود، زیرا این شرکت ها معمولاً در انتخاب اعضای هیئت مدیره و انتصاب مدیرعامل با محدودیت های نظارتی کمتری مواجه هستند و این موضوع احتمالاً باعث تضعیف کارکردهای حاکمیت شرکتی در خصوص حفاظت از منافع سهامداران اقلیت گردد.