توسعه اکوتوریسم

پیشرفت و توسعه روزافزون فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیرات عمیق و گسترده ای در کسب وکارهای تجاری و خدماتی به وجود آورده و در نهایت باعث به وجود آمدن شاخه جدیدی از علم به نام تجارت الکترونیکی شده است. به طوری که هر شرکت و بنگاه تجاری برای بقا و توسعه خود نیازمند استفاده و بهره جویی از این علم است. درآمدزایی بالای صنعت گردشگری که سومین صنعت درآمدزای جهان است باعث رقابت کشورها برای جذب هر چه بیشتر گردشگران شده است. بدین جهت از روش های مختلف بازاریابی برای جذب و حفظ گردشگر استفاده می نمایند. یکی از ابزارهای مفید تجارت الکترونیک، بازاریابی الکترونیکی است که با پوشش جهانی امکان رسیدن شرکت ها به بازارهای بین المللی را فراهم ساخته است. اکوتوریسم رویکرد جدید گردشگری در طبیعت است که در سال های اخیر مطرح شده و طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است. کشور ایران با دارا بودن قابلیت اکوتوریسم چهار فصل، می تواند اکوتوریست های سراسر جهان را در تمامی ایام سال جذب کرده و باعث افزایش درآمدهای ارزی شود. در این پژوهش با مطالعه دقیق در زمینه بازاریابی الکترونیکی و روش های مختلف آن مدل بازاریابی الکترونیکی برای توسعه اکوتوریسم کشور طراحی شده است.

امروزه بحث گردشگری به عنوان یک منبع اقتصادی با ارزش برای کشورها مطرح می باشد. این مطالعه با هدف شناسایی نقش ترویج دردستیابی به توسعه منابع انسانی، احترام به حقوق گردشگران و در نهایت توسعه پایدار اکوتوریسم انجام شد. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی – استنباطی می باشد. متغیر های مستقل شامل کارکردهای ترویج روستایی از دیدگاه کارشناسان ترویج و گردشگری در زمینه توسعه اکوتوریسم (کمک به مردم برای تفکر و پرورش یک روحیه جستجوگرانه، کمک به جلب مشارکت مردمی در حفظ قابلیت های اجتماعی- فرهنگی در توسعه اکوتوریسم، ارائه اطلاعات مورد نیاز در زمینه اکوتوریسم به بخش های تحقیقاتی ارائه فناوری های مربوط به توسعه اکوتوریسم انتقال دانش و مهارت های تکامل یافته در زمینه اکوتوریسم، تشویق ارباب رجوع برای مشکل یابی در زمینه اکوتوریسم تبادل اطلاعات به منظور آگاهی دادن و آگاهی یافتن در زمینه اکوتوریسم روستا و...) و متغیروابسته نیزتوسعه اکوتوریسم (قابیلیت های اجتماعی – فرهنگی و عوامل فردی) بود. حجم نمونه کارشناسان با استفاده از روش تمام شماری 127 نفر بود. ابزار تحقیق نیز مصاحبه و پرسشنامه بود که پایائی آن دارای میزان آلفای کرونباخ 0.83α = بدست آمد. نتایح تحلیل رگرسیون چند گانه مبین آن بود که در بخش کارکردهای ترویج از دیدگاه کارشناسان؛ تشویق ارباب رجوع برای مشکل یابی، انتقال دانش و مهارت های تکامل یافته در زمینه اکوتوریسم، میزان اطلاع رسانی در مورد قابلیت های جذب گردشگر در روستا، ایجاد ارتباط بین دست اندرکاران توسعه اکوتوریسم که در مجموع 30٪ از واریانس متغیر توسعه اکوتوریسم را در استان مازندران تبیین نموده و در آن نقش داشته اند.

توسعه اکوتوریسم و توسعه گردشگری یک عامل مهم در اشتغالزایی و توسعه روستایی بویژه در مناطقی می باشد که با محدودیت گزینه های معیشتی روبه رو می باشند. هدف این مطالعه بررسی اثرات توسعه اکوتوریسم بر پایداری سکونت گاههای روستایی شهرستان سرباز می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی است. ابزار گردآوری داده های پرسش نامه بوده است. جامعه آماری شامل خانوارهای روستاهای شهرستان سرباز می باشد. 200 خانوار با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس (ANOVA) ، آماره فیشر و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین توسعه اکوتوریسم و پایداری سکونت گاههای روستایی ارتباط خطی معناداری وجود دارد و بین این دو متغیر انسجام کاملاً معنادار می باشد. بیش ترین تاثیر توسعه اکوتوریسم بر پایداری سکونت گاههای روستایی مربوط به بعد کالبدی (426/0) و کم ترن تاثیر مربوط به پایداری زیست محیطی (280/0) می باشد. لذا می توان گفت که توسعه اکوتوریسم در شهرستان سرباز و توجه به  گردشگری این منطقه می تواند باعث پایداری سکونت گاههای روستایی این منطقه که با کمبود گزینه های معیشتی روبه رو هستند، شود.

این مطالعه در قالب پژوهشی ترکیبی به منظور ارائه مدل توسعه اکوتوریسم در ایران اجرا گردیده است. در بخش کیفی به مصاحبه با خبرگان گردشگری اقدام و داده ها با روش تحلیل مضمون، تحلیل شد که به شناسایی 4 بعد اصلی و 19 استراتژی انجامید. در بخش کمی، با بکارگیری پرسشنامه به این ابعاد و استراتژی ها توسط خبرگان صنعت گردشگری کشور امتیاز داده شد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از روش مجموعه های فازی مردد، گویای این است که مهمترین ابعاد توسعه اکوتوریسم به ترتیب عبارتند از ابعاد مدیریتی، توسعه زیرساخت ها، بازاریابی، و آموزش و توسعه منابع انسانی. یافته ها نشان داد انجام فعالیت های بازاریابی برای افزایش سهم بازار (رسوخ در بازار)، تنوع بخشی به محصول اکوتوریسم (تنوع ناهمگون)، بهبود وضعیت راه های دسترسی به روستاهای هدف گردشگری و افزایش تاب آوری مقصدها در مقابل بلایای طبیعی به ترتیب مهمترین استراتژی های توسعه اکوتوریسم در ایران محسوب می شوند.

مقدمه:   افزایش جمعیت شهرنشینی، صنعتی شدن، تغییر خصوصیات رفتاری مردم باعث شده است که استفاده از تفریح و تفرج به شکل جدیدی مورد توجه قرار گیرد. هدف:  تعیین و ارزیابی توان اکولوژیک گردشگری استان کردستان است. جهت ارزیابی توان اکولوژیکی استان کردستان از مدل مخدوم استفاده شد. روش شناسی :  پژوهش حاضر یک تحقیق توصیفی پیمایشی و میدانی می باشد. گردآوری اطلاعات شامل تهیه نقشه توپوگرافی، نقشه زمین شناسی، داده های هواشناسی تهیه شده از اداره هواشناسی استان کردستان، خاک و پوشش گیاهی تهیه شده ازسازمان حفاظت محیط زیست استان کردستان از طریق مراجعه به ارگان های مربوطه اطلاعات جمع آوری شد. همچنین اطلاعات آماری از طریق مرکز آمار کشور تهیه شد. جهت ارزیابی توان اکولوژیک از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمروی جغرافیایی تحقیق حاضر استان کردستان است. یافته ها و بحث:   یافته ها نشان داد استان کردستان توان بالایی برای استقرار کاربری گردشگری متمرکز طبقه اول با مساحت 55/06/14819 کیلومتر مربع که 570/51 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر با توجه به اینکه برای ارزیابی توان تفرج گسترده، عوامل مؤثر در ارزیابی کمتر بوده و محدودیت بیشتری برای مناطق ایجاد می کنند، پتانسیل کمتری برای این نوع تفرج در منطقه مطالعه وجود دارد. طبقه نامناسب با مساحت 928/23277کیلومترمربع و 87/80 درصد بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. نتیجه گیری:  با توجه به اطلاعات بدست آمده، استان کردستان توان بالایی برای استقرار کاربری گردشگری متمرکز طبقه اول با مساحت 55/06/14819 کیلومتر مربع که 570/51 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده است، را دارد. در بررسی اولی ه از مدل مخدوم استفاده شد و در بررسی نهایی ع لاوه ب ر پارامتره ای م دل مخدوم، عوامل دسترسی به جاده، منابع آب و کاربری اراضی به عنوان عوامل اقتصادی و اجتماعی تأثیرگذار بر ارزیابی توان تفرج ی منطق ه م ورد مطالعه استفاده گردید.