رویکرد مسئله محوری

در علوم انسانی اسلامی و به طور خاص در علم اجتماعی دینی رویکردهای مختلفی مطرح شده است. رویکرد مسأله محوری که در ذیل رویکرد عام تر استنباطی قرار می گیرد، از حدود یک قرن و نیم پیش عملاً مورد توجه بوده است اما درباره آن مباحث نظری مستقل و جدی صورت نگرفته است. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی منطقی و در مواردی نیز با استفاده از فراتحلیل آثاری که در ذیل این رویکرد می گنجد، به دنبال معرفی و تبیین بیشتر این رویکرد است. نتایج نشان می دهد این رویکرد عمل گرا که به دنبال فهم و حل مسائل اجتماعی عینی یا نظری موجود در جامعه اسلامی است، می تواند با بهره گیری از شیوه عام استنطاق در فهم متون دینی و از طریق توسعه روش های متدوال مطرح در علوم دینی، فضای جدیدی را در علم اجتماعی دینی بگشاید و عجالتاً بخشی از نیازهای مطرح را برطرف سازد.

زمینه و هدف: آمارها نشان می دهد یک سوم از قتل های واقعه در کشور از نوع قتل های خانوادگی است. این موضوع می تواند برای نهادهای متولی سیاست گذاری و اجرا به منظور پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی مورد توجه باشد. به همین منظور پژوهش حاضر با نگاه حل مسئله برای فرماندهی انتظامی تهران بزرگ، با هدف ارائه الگویی برای پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی انجام شده است. روش: پژوهش کنونی بر اساس هدف از نوع کاربردی، بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و روش جمع آوری اطلاعات به صورت بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه و پرسشنامه بوده است. در ابتدا از طریق بررسی اسناد و مدارک و نیز مصاحبه، الگوی پیشگیری از وقوع قتل های خانوادگی احصاء شد. پس ازآن به منظور سنجش الگو، پرسشنامه ای تهیه و در اختیار متخصصان حوزه پلیس آگاهی قرار گرفت. برای حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و تعداد (۳۰۱) نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. یافته ها: با عنایت به اهداف رویکرد پیشگیری از جرم از طریق جامعه محوری و فرایند حل مسئله، فرایند چهار مرحله ای اقدامات ممکن، سازگاری، تعامل و ارزیابی به عنوان ابعاد الگو در نظر گرفته شد. هرکدام از ابعاد دارای سه مؤلفه بودند. یافته های پژوهش نشان می دهد توزیع مربوط به ابعاد الگو نرمال بوده و شاخص های برازش مدل و بارهای عاملی استانداردشده، برای ابعاد الگوی پیشگیری از قتل های خانوادگی از وضعیت مطلوبی برخوردار است. نتیجه گیری: در بعد اقدامات ممکن الگوی پیشگیری از قتل های خانوادگی شامل مؤلفه های آموزش های عمومی و همگانی، مشاوره و مددکاری و حمایت اجتماعی است. بعد سازگاری شامل مؤلفه های ساختارهای انتظامی، انعطاف سازمانی و قوانین و مقررات است. بعد تعاملات شامل مؤلفه های رسانه ها، نهادهای اجتماعی و سازمان های مرتبط است و بعد رصد و ارزیابی شامل مؤلفه های تحلیل زمینه، روندپژوهی و موردکاوی است.