سده ششم هجری

هدف: بررسی، بازخوانی و ساختارشناسی پنج ورق حساب نوشته شده در سال های 507، 509 [2برگ]، 514 و 565 هجری قمری می پردازد. روش/ رویکرد پژوهش: نخست همه اسناد بازخوانی شده و سپس با روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده است. یافته ها و نتیجه گیری: این پژوهش با رمزگشایی از خطوط و علامت های ثبت شده بر کهن ترین نمونه های شناخته شده از ورَق (فَرد) و تنها نمونه های اصیل و کهن شناخته شده پیش از دوره مغول، نشان می دهد که آنچه امروز با عنوان علائم سیاق شناخته می شود. درواقع همان روش نگارش اعداد به شیوه ساده نویسی و حرف نویسی اعداد عربی است. این مجموعه ما را در شناخت بهتر روند سیاق نویسی، نظام دفترداری و تحوّل تدریجی نشانه های سیاق یاری می کند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی چگونگی نوع پوشاک متداول زنان ایران در سده ششم هجری و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعی زنان آن دوره بر اساس نگاره های سفال مینایی می باشد. جامعه تحقیق حاضر نقوش زنان بر سفالینه های مینایی است که با تکیه بر مستندات عینی از پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات با کمک منابع کتابخانه ای و مطالعه میدانی به صورت بازدید از نقوش سفالینه های مجموعه های هنری صورت پذیرفته است. مطالعه منطقی و روشمند شواهد باستان شناختی، از جمله مشاهده چگونگی نوع پوشاک جوامع گذشته می تواند در بازسازی نظام اجتماعی و فرهنگی آنها نقش مهمی داشته باشد. شواهد باستان شناسی در دوره میانی اسلام همچون؛ نقاشی ها و نگاره های موجود بر سفالینه های مینایی و زرین فام، می تواند نقشی ارزشمند در شناخت و بازتاب نحوه نگرش و تأثیرات ساختار اجتماعی و فرهنگی بر نوع پوشاک زنان این دوره داشته باشد. برآیند مطالعه نشان می دهد که در این دوره عوامل مختلفی از جمله نوع اقلیم منطقه، الگوپذیری از سبک های کهن، سبک های بومی و نوع تقاضا بر کیفیت و چگونگی شکل ظاهری لباس تأثیرگذاربوده است. نوع پوشش زنان این دوره نیز متناسب با فضای اجتماعی و مجالسی که در آن حضور پیدا می کردند. در حقیقت مضامین و نوع نقوش روی پوشاک زنان دوره سلجوقی می تواند بیانگر بخشی از فرهنگ و جایگاه و مرتبه اجتماعی زنان آن دوره باشد.