شایستگی اجتماعی-هیجانی

مقدمه: هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اثربخشی برنامه یادگیری اجتماعی-هیجانی کودکان قوی بر شایستگی اجتماعی-هیجانی، تاب آوری تحصیلی و احساس تعلّق به مدرسه دانش آموزان ابتدایی شهر همدان می باشد که به مقایسه اثربخشی برنامه فوق در مناطق برخوردار و محروم نیز می پردازد. روش: این پژوهش به روش نیمه آزمایشی و طرح مقایسه گروه های نابرابر انجام شد. 4 کلاس درس (2 کلاس از مناطق محروم و 2 کلاس از مناطق برخوردار) از مدارس پایه پنجم ابتدایی شهر همدان به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در هر منطقه یک کلاس درس در گروه آزمایش و یک کلاس درس در گروه کنترل جایگزین شد. ابتدا پرسشنامه های شایستگی اجتماعی-هیجانی، تاب آوری تحصیلی و احساس تعلّق به مدرسه در مرحله پیش آزمون اجرا و بعد از 12 جلسه آموزش برنامه یادگیری اجتماعی-هیجانی کودکان قوی در گروه های آزمایش به مدت 3 ماه در هر 4 گروه پرسشنامه های فوق مجدداً به عنوان پس آزمون اجرا گشت. یافته ها: نتایج تحلیل واریانس عاملی نشان داد شایستگی اجتماعی-هیجانی، تاب آوری تحصیلی و احساس تعلّق به مدرسه دانش آموزان گروه آزمایش بیشتر از شایستگی اجتماعی-هیجانی، تاب آوری تحصیلی و احساس تعلّق به مدرسه دانش آموزان گروه کنترل می باشد. همچنین نتایج نشان داد که آموزش برنامه اجتماعی-هیجانی کودکان قوی بر شایستگی اجتماعی-هیجانی و تاب آوری تحصیلی و دانش آموزان منطقه محروم بیشتر از دانش آموزان منطقه برخوردار تأثیر دارد. امّا در متغیّر احساس تعلّق به مدرسه تفاوت معناداری بین دانش آموزان منطقه برخوردار و محروم مشاهده نشد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه برنامه کودکان قوی در ایران دارای روایی اجتماعی است؛ بنابراین امید می رود جهت بهبود شایستگی اجتماعی-هیجانی، تاب آوری تحصیلی و احساس تعلق به مدرسه دانش آموزان از این برنامه استفاده شود.

زمینه و هدف: سال های پیش دبستانی به عنوان دوره حساس تحول در همه ابعاد که با انعطاف پذیری مغر همراه است، تجربه آموزی و فراهم آوردن محرک های محیطی اهمیت زیادی دارد. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی برنامه زودهنگام کوئین بر آمادگی ورود به دبستان و شایستگی اجتماعی-هیجانی کودکان پیش دبستانی بود. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را کودکان پیش دبستانی های مناطق 1 تا 5 تهران در سال 1400 تشکیل دادند که برای هر گروه پژوهش 15 نفر (مجموعاً 30 نفر) به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه شایستگی هیجانی Zhou & Ee (2012) و مقیاس آمادگی تحصیلی Lils (2009) بود. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری spss و روش تحلیل واریانس چندمتغیره با اندازه گیری های مکرر استفاده شد. درنهایت از آزمون تعقیبی بنفرونی جهت سنجش پایداری اثرات استفاده گردید. یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان می دهد که برنامه زودهنگام کوئین به طور معناداری آمادگی ورود به دبستان و شایستگی اجتماعی-هیجانی کودکان پیش دبستانی در بدو ورود به دبستان را در گروه آزمایش افزایش داده و این اثر در مرحله پیگیری پایدار بود. نتیجه گیری: می توان نتیجه گرفت برنامه کوئین بر آمادگی ورود به دبستان و شایستگی اجتماعی-هیجانی کودکان پیش دبستانی اثربخش است. لذا می توان از این برنامه بدین منظور در مهدکودک ها و پیش دبستانی ها استفاده کرد.

این پژوهش با هدف، نقش واسطه ای انگیزش شغلی در رابطه بین راهکارهای مقابله با استرس با شایستگی اجتماعی-هیجانی در معلمان ابتدایی انجام شد. روش پژوهش مقطعی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه معلمان مشغول به تدریس در مقطع ابتدایی شهر تهران در سال 1400-1401 تشکیل داد، که از میان آنها، تعداد 350 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در این پژوهش از ابزارهای راهبردهای مقابله ای (لازاروس و فولکمن، 1985)، انگیزش شغلی (رابینسون، 2004) و شایستگی اجتماعی-هیجانی (بویاتزیس، 2007) استفاده شد که همگی از اعتبار و پایایی قابل قبولی برخوردار بودند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-V23 و Lisrel-V7.8 استفاده گردید. به منظور پاسخگویی به فرضیه های پژوهش از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخوردار است. نتایج نشان داد راهکارهای مقابله با استرس بر شایستگی های اجتماعی-هیجانی معلمان تاثیر مستقیم دارد (05/0>p). راهکارهای مقابله با استرس بر انگیزه شغلی معلمان ابتدایی تاثیر غیرمستقیم دارد (05/0>p). انگیزه شغلی بر شایستگی های اجتماعی-هیجانی معلمان ابتدایی تاثیر غیرمستقیم دارد (05/0>p). همچنین نتایج نشان داد که اثر غیرمستقیم راهکارهای مقابله با استرس با شایستگی های اجتماعی هیجانی با میانجی گری انگیزه شغلی در معلمان ابتدایی با 95 درصد اطمینان مورد تأیید بوده است. لذا توجه به متغیرهای مذکور در پیشگیری و طراحی درمان های مناسب تر به پژوهشگران و درمانگران یاری می رساند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر پیش بینی شایستگی اجتماعی-عاطفی نوجوانان بر اساس ظرفیت تأملی مادر با درنظرگرفتن نقش میانجی جو عاطفی خانواده می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، دانش آموزان مقطع متوسطه دوم ناحیه 3 آموزش و پرورش شهر قم است که در سال تحصیلی 1400-1401 مشغول تحصیل بودند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، برابر با 363 نفر بر اساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه شایستگی اجتماعی-عاطفی ژو و ای (2012)، پرسشنامه جو عاطفی هیل برن (1964) و پرسشنامه ظرفیت تاملی فوناگی و همکاران (2016) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها و ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای SPSS وLisrel انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که ظرفیت تأملی مادر، شایستگی اجتماعی عاطفی نوجوانان را پیش بینی می کند (68/0=β، 001/0>P). همچنین بر اساس یافته های این پژوهش ظرفیت تاملی مادر از طریق متغیر میانجی جو عاطفی خانواده نیز نقش پیش بینی کننده بر شایستگی اجتماعی-هیجانی نوجوانان دارد (89/0=β، 001/0>P). نتیجه گیری: طبق نتایج پژوهش سطوح بالاتر ظرفیت تاملی مادران، شایستگی بالاتر نوجوانان در بازه سنی مورد مطالعه را مورد انتظار می سازد و برعکس. بررسی ظرفیت تاملی مادران در قالب ابزارها و سنجه های موجود و در اختیار داشتن تصویری از آن، می تواند در برگزاری دوره های مبتنی بر ذهنی سازی ایشان مفید باشد.