نقشه برداری زاویه طیفی

پیدایش و گسترش ابزارهای پیشرفته سنجش از دور و ژئوفیزیک در زمینه اکتشاف منابع معدنی در دهه های اخیر، نشان دهنده اهمیت این صنعت است. در این پژوهش، از سنجنده هایETM + ، ASTER، داده های هایپریون EO-1 و داده های مغناطیس سنجی هوابرد به صورت همزمان به منظور پتانسیل یابی منابع معدنی، پهنه بندی نواحی دگرسانی و شناسایی بخش های پنهان کانی زایی معدنی از شمال شرقی مشکین شهر تا نواحی شمال غربی شهرستان سراب استفاده شده است. با استفاده از داده های مغناطیسی هوابرد، نقشه برگردان به قطب شده، نقشه مشتق قائم، نقشه زاویه کجی، نقشه گرادیان افقی کل، نقشه سیگنال تحلیلی و نقشه ادامه فراسو تا ارتفاع 1000 متری از سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه تهیه شده است. همچنین با استفاده از داده های دورسنجی روش های نقشه برداری زاویه طیفی، آنالیز مولفه اصلی به ترتیب به عنوان روش های طیف مبنا و آمار پایه و روش فیلتر تطبیقی ترکیبی تعدیل شده برای منطقه مورد مطالعه تهیه و مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به شواهد زمین شناسی و نتایج حاصل از این پژوهش، اعم از چشمه های آب گرم، گسل های فعال و فراوان و گنبدهای ولکانیکی، دگرسانی ها و مناطق مستعد که دارای پتانسیل بالایی از منابع معدنی هستند، شناسایی و ارزیابی شدند. دگرسانی های سیلیسی و کائولینیتی در شمال مشکین شهر، در نیمه شمال غربی سبلان (دره موئیل) و در شمال غربی سراب از مهم ترین آنومالی های معدنی در این منطقه محسوب می شوند که با معادن فعال سیلیس، کائولن، سرب و مس در منطقه مورد مطالعه انطباق کامل دارند در نهایت از تمامی محدوده های پتانسیل یابی در منطقه مورد مطالعه، نمونه و آنالیز XRD تهیه شد که نتایج روش ها با یکدیگر همخوانی و مطابقت کاملی دارند. به همین دلیل استفاده از روش های یاد شده برای دسترسی به نتایج مناسب تر، برای انطباق نتایج داده ها با هم ضروری به نظر می رسد.

بیشتر روش های سنجش از دور بر این حقیقت استوار است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و پهنای باندی کوچک تصویربرداری شده باشند و بتوان طیف پیکسل را استخراج کرد. این طیف سپس با طیف مواد شناخته شده خالص مانند کانی، سنگ، آب، خاک و ... مقایسه می شود و پیکسل هایی که با این طیف های شناخته شده شباهت دارند مشخص می شوند. با وجود اینکه این روش ها بیشتر مختص تصاویر ابرطیفی بوده ولی در خیلی از موارد در تحلیل تصاویر چند طیفی مانند استر می توان از آنها استفاده کرد. نقشه برداری زاویه طیفی (SAM) با استفاده از طیف استخراج شده از تصاویر استر برای بارزسازی پدیده های زمین شناختی در منطقه جنوب غرب اردستان، اصفهان اجرا شد. طیف های استخراجی خالص شامل طیف گیاهان سبزینه دار، ایلیت و کلسیت می شود. حاصل پردازش؛ بارزسازی پوشش گیاهی منطقه و واحدهای سنگی رسی و کربناته شامل شیل و آهک می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

امروزه با پیشرفت فناوری دورسنجی، کاربرد آن در زمینه های مختلف نظیر مدیریت منابع، کشاورزی، اکتشافات معدنی و ... نیز توسعه یافته است. ثبت اطلاعات طیفی پدیده های مختلف با تعداد باند فراوان و پهنای بسیار کم، ایجاد نیمرخ طیفی پیوسته ای تحت عنوان منحنی طیفی است. در شرایط آزمایشگاهی منحنی های حاصل در یک بانک اطلاعاتی تحت عنوان کتابخانه طیفی ذخیره سازی می شوند و به عنوان طیف مرجع جهت مقایسه با منحنی های بازنویسی شده توسط سنجنده های مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. سنجنده استر به دلیل داشتن تعداد باندهای بیشتر نسبت به سنجنده های چند طیفی قدیمی تر دارای توانایی بیشتری برای انجام پردازش های طیفی است و می توان پردازش های پیشرفته طیفی را که بیشتر مختص پردازش داده های ابرطیفی هستند روی آن ها انجام داد. پردازش نقشه برداری زاویه طیفی، برای بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و کانی شناسی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) با استفاده از طیف های آزمایشگاهی (USGS, JHU) اجرا شد. با توجه به این که ترکیب کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی اساسا از ژیپس، انیدریت، هالیت، آهک، شیل، رس و مارن است؛ حاصل پردازش؛ بارزسازی واحدهای رسی، آهکی و گچی می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

هدف اساسی فنآوری سنجش از دور شناسایی و تفکیک پدیده های زمینی است. رده بندی تصاویر ماهواره ای مهمترین مرحله تفسیر داده های ماهواره ای محسوب می شود. برای بررسی بیشتر روش های پیشرفته پردازش طیفی و انجام رده بندی تصویر لازم است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و با پهنای باندی کوچک (اغلب در حد نانومتر) تصویربرداری شده باشند. این طیف سپس با طیف مواد شناخته خالص مانند کانی ها، گیاهان و ... مقایسه شده و مواد مورد نظر شناسایی می شوند. در این مطالعه داده های سنجنده استر مورد استفاده قرار گرفته است. سنجنده استر به دلیل داشتن تعداد باندهای بیشتر نسبت به سنجنده های چند طیفی قدیمی تر دارای توانایی بیشتری برای انجام پردازش های طیفی است و می توان پردازش های پیشرفته طیفی را که بیشتر مختص پردازش داده های ابرطیفی هستند روی آنها انجام داد. پردازش نقشه برداری زاویه طیفی (SAM)، برای بارزسازی واحدهای سنگ شناختی و کانی شناسی گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) با استفاده از طیف های صحرایی اجرا شد. با توجه به این که ترکیب کانی شناسی و سنگ شناختی گنبدهای نمکی اساسا مخلوطی از ژیپس، انیدریت، هالیت، آهک، شیل، رس و مارن است؛ دو نمونه که از نظر طیفی، خلوص نسبی نشان می داد برای پردازش SAM استفاده شد. حاصل پردازش؛ بارزسازی واحدهای آهکی و گچی در گنبدهای نمکی مورد مطالعه می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.

بیشتر روش های سنجش از دور بر این حقیقت استوار است که تصاویر سنجش از دور در باندهای طیفی متعدد و پهنای باندی کوچک تصویربرداری شده باشند و بتوان طیف پیکسل را استخراج کرد. این طیف سپس با طیف مواد شناخته شده خالص مانند کانی، سنگ، گیاه، خاک و ... مقایسه می شود و پیکسل هایی که با این طیف های شناخته شده شباهت دارند مشخص می شوند. با وجود اینکه این روش ها بیشتر مختص تصاویر ابرطیفی بوده ولی در خیلی از موارد در تحلیل تصاویر چندطیفی مانند استر می توان از آنها استفاده کرد. نقشه برداری زاویه طیفی (SAM) با استفاده از طیف استخراج شده از تصاویر استر برای بارزسازی پدیده های زمین شناختی در گنبدهای نمکی فیروزآباد، فارس (کنارسیاه و جهانی) اجرا شد. طیف های استخراجی خالص شامل طیف گیاهان سبزینه دار، ایلیت، ژیپس و کلسیت می شود. حاصل پردازش؛ بارزسازی پوشش گیاهی منطقه و واحدهای سنگی رسی، آهکی و گچ دار می باشد. نتایج با نقشه زمین شناسی، مشاهدات صحرایی و میدانی مقایسه و صحت پردازش بررسی شد.