رویکردهای تربیتی

مداخلات مدرسه محور به دنبال شناسایی و اعمال تغییرات مؤثر بر عوامل مهم فرایندهای کلاسی است که رشد تحصیلی و اجتماعی-هیجانی دانش آموزان را پیش بینی می کند. یکی از این عوامل مؤثر در بهبود و ارتقای تعاملات کلاسی و کیفیت کلاس، یادگیری اجتماعی-هیجانی است. یادگیری اجتماعی-هیجانی فرایندی است که به یکپارچه سازی تفکر، احساس و رفتار به منظور آگاهی از خود و دیگران، تصمیم گیری های مسئولانه و مدیریت رفتارهای خود و دیگران اشاره دارد. برنامه های مداخله ای یادگیری اجتماعی-هیجانی برای تسهیل این فرایند به شیوه های نظام مند و جامع در مدارس طراحی می شوند. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، مشخصه های یادگیری اجتماعی-هیجانی و برنا مه های مداخله ای یادگیری اجتماعی-هیجانی مدارس و به ویژه فعالیت های کازل شناسایی و معرفی شد که برای ارتقای سلامت روان در کودکان و نوجوانان بر اساس یادگیری اجتماعی-هیجانی، دستورالعمل ها و برنامه هایی را با رویکردهای دقیق تدوین کرده است. ویژگی این رویکرد ها، یکپارچه سازی و ادغام مهارت های یادگیری اجتماعی-هیجانی با سوادآموزی و تمرین های مرتبط با کلاس و مدرسه است. در میان بسیاری از رویکردها، به راهبردهای ارتقای تفکر جایگزین، کلاس های پاسخ گو، تشخیص، فهم، طبقه بندی، ابراز و نظم دهی هیجان، جامعه مراقبتی مدرسه، تصمیم گیری، دومین گام، خواندن، نوشتن، احترام و حل تعارض، تصمیم گیری اجتماعی/حل مسایل اجتماعی و والدگری هوش هیجانی پرداخته شد. یافته های این پژوهش ضمن ارایه مدل های مداخله ای متعدد برای مدارس و مشارکت خانواده ها، نشان داد زمانی که مدارس نقش اساسی مهارت های اجتماعی و هیجانی را در یادگیری و زندگی موفق روشن می سازند و برنامه های جامع، هماهنگ و دقیق را اجرا می کنند، احتمالاً بر شایستگی های اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان به طور مثبت تأثیرگذار خواهند بود. نتایج این مطالعه می تواند به عنوان راهنمایی برای برنامه ریزان درسی و مدارس مطرح گردد تا در تصمیم گیری های ارتقای جو کلاس اهمیت بیشتری به شناسایی عوامل اجتماعی و هیجانی کلاس ها و تقویت آن ها از طریق برنامه های مداخله ای دهند.

تربیت در خانواده فراهم کننده موجبات رشد و تعالی انسان و اساس تربیت رسمی و عمومی است. از این رو هدف از انجام این پژوهش، بررسی رویکردهای تربیت فرزند در خانواده از منظر سیره امام رضا(ع) است. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی، با هدف درکی دقیق از احادیث و روایات و سیره امام رضا(ع) درباره تربیت فرزند در خانواده انجام شده است. به این منظور از احادیث، روایات و تئوری هایی که دلالت ها و اشارات مستقیم به بحث تربیت فرزند در خانواده داشته و به صورت ضمنی و تلویحی مرتبط با سیره نظری و عملی امام رضا(ع) بوده، استفاده شده است. در سه رویکرد تربیت دینی، اجتماعی و علمی برخی از مقوله های به دست آمده عبارتند از: پرورش هویت اجتماعی،گفت وگو، پرورش حس مسئولیت پذیری نسبت به جامعه و طبیعت و پرورش تفکر انتقادی. تجزیه و تحلیل امور با معیارهای صحیح و پیوستگی علم و عمل، یکی از شاخصه های تفکر انتقادی است. پیشنهاد این پژوهش، تدوین سندی معطوف به تربیت فرزند در خانواده از دیدگاه اسلام است. این سند برای خانواده قابلیت اجرایی و دولت نقش نظارتی و حمایتی دارد.

محبت، تحت قوای نفسانی به صورت های مختلفی بروز می کند و اعمال و رفتار آدمی از آن تأثیر و تأثر می پذیرند. لذا در این پژوهش سعی شده است که با روش تحلیل محتوای کیفی، پس از بیان نحوه بروز محبت ذیل قوای نفسانی بر مبنای اندیشه امام خمینی (ره) ، به طور جداگانه سه رویکرد تربیتی افراطی، تفریطی و اعتدالی معرفی و تحلیل شوند. یافته ها نشان می دهد که محبت ذیل قوه شهویه در رویکرد افراطی و تفریطی به ترتیب موجب زنا و رهبانیت گشته و در رویکرد اعتدالی به صورت محبت بین همسران، و والدین و فرزندان در کانون خانواده بروز می کند. محبت ذیل قوه غضبیه به صورت افراطی دوستی با دشمن و به حالت تفریطی طرد منحرفان و خطاکاران را در پی خواهد داشت و تنها در رویکرد اعتدالی به صورت معقول «اشداء علی الکفار و رحماء بینهم» در جامعه ظاهر می گردد و در نهایت محبت ذیل قوه وهمیه به صورت افراطی و تفریطی سبب حب و ترک دنیا شده و در رویکرد اعتدالی حب خداوند در قلب مخلوق بروز و ظهور می یابد.