برادران شرلی

صفویان از همان اوایل تأسیس، سعی کردند با ایجاد ارتشی برخواسته از عزم و اراده ی ملی، بتوانند در مقابل هجوم دولت های همجوار و مخالفان جاه طلب داخلی بایستند و حکومت نوبنیاد صفوی را در محیط و فضایی نسبتاً آرام و دور از تشنجات سیاسی بر پا دارند. دوران حکومت شاه عباس اول را می توان اوج این تغییر و تحولات دانست. چنانکه شاه جوان در همان ابتدای کار با عزمی راسخ و با خرد گرایی تام توانست با نگاهی به گذشته و چشمی به آینده، مهمترین تصمیم سیاسی را درطول حکومت چهل و دو ساله خویش بگیرد و آن ایجاد یک ارتش کاملاً مجهز با فنّاوری روز آن زمان بود که با استعانت از تجربیات اشخاص اروپایی مانند برادران شرلی به وقوع پیوست تا ایران از سایر دول پیشرفته از نظر ابزار و سیستم جنگی عقب نماند.در این مقاله برآنیم که نشان دهیم که سازمان نظامی صفویه در آغاز در شرایطی بوده و اینکه چگونه شاه عباس موفق به ایجاد یک ارتش منظم وپیشرفته شد. چنانکه این ارتش توانست تا مدتها بعد از مرگ شاه عباس کبیر همچنان رکن اصلی و اساسی کشور را ایفا نماید، اما به مرور با روی کار آمدن شاهان بی کفایت و ظهور دوباره هرج و مرج های داخلی رو به افول نهاده و دیگر نتوانست آن کار آیی لازم را در مواقع بحرانی داشته باشد و این روند تا ظهور نادرشاه افشار ادامه پیدا کرد.

کتاب شکسپیر، ایران و شرق اثری در زمینه ادبیات تطبیقی با تکیه بر قلمرو انگلیسی و فارسی است. بی تردید این اثر جامع ترین کتابی است که در این زمینه نوشته شده است. موضوع اصلی کتابِ حاضر چگونگی علاقه مندی شکسپیر به شرق خاصه ایرانِ ایرانِ زمانه اش و کسب شناختی درباره آن است. این کتاب دارای یک مقدّمه، ضمیمه (گزیده ای از ترجمه های آثار نمایشی شکسپیر به چند زبان شرقی: فارسی، ترکی، عربی، و هندی)، کتاب نامه، نام نامه و پنج فصل است: 1. زندگینامه مختصر ویلیام شکسپیر، 2. خاندان تئودر (هنری هفتم، هنری هشتم، ادوارد ششم، ماری، و الیزابت) و خاندان صفوی (تاریخ مختصر ایران، سلسله صفوی، شاه عباس اول، و زوال سلسله صفوی)، 3. سفر سیّاحان به ایران و روابط تجاری (ونیز و پرتغال، و تجارت انگلستان با ایران) 4. شکسپیر و ساوت همپتون؛ اسکس و عزیمت برادران شرلی به ایران (ارلِ اسکس، و برادران شرلی) و 5. تلمیحات ایرانی و شرقی در نمایشنامه های شکسپیر.

حدود و ثغور کشور با به قدرت رسیدن حکومت صفویه در ایران به تدریج مشخص شد و گستره جغرافیایی ایران پس از سده ها تحت سلطه یک حکومت واحد قرار گرفت. حکومت صفوی با ایجاد امنیت در سرزمین ها و راه های تجاری و رسمی نمودن مذهب شیعه در کشور، توانست مردم ایران را دوباره در زیر چتر یک پرچم واحد و مشترک جمع کند. در این دوره به دلیل گسترش ارتباطات سیاسی و تجاری میان ایران و سایر کشورها، حضور سفیران خارجی در کشور گسترش یافت و سفرنامه های بسیاری از سیاحانی همچون برادران شرلی، شاردن، تاورنیه، کمپفر به جای مانده است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی سفرنامه های موجوددر این دوره پرداخته و شرح حال نویسندگان این سفرنامه ها، دلایل حضور آنان در ایران و نکات حائز اهمیت در سفرنامه ایشان را مورد ارزیابی و واکاوی قرار دهد. آنگونه که از بررسی های پژوهش حاضر برمی آید اهداف سیاسی و تجاری از مهم ترین دلایل حضور سیاحان دوره صفوی به ایران بوده است.