عزاداری حسینی

آیین ها و مراسم سوگواری مذهبی، از مهم ترین منابع رسیدن به هویت، ریشه های فکری، و سبک زندگی افرادی است که به طور جمعی در منطقه مشخصی برای اجرا و حفظ آن می کوشند. آیین عزاداری حسینی در شهرک ماسوله، اجرای آیینی سنتی است که پس از ورود اسلام به این منطقه، لباس نمادین خود را به قامت سوگواری های مسلمانان نشانده و شیوه آیینی سنتی را برای ابراز همدردی با امام حسین(علیه السلام) و یارانش به روز کرده است. این پدیده فرهنگی که به عنوان میراث معنوی ثبت شده است، برای حفظ و صیانت و از بین نرفتن جلوه های عملی آن، نیاز به دیده شدن دارد. گردشگری آیینی با ویژگی نمایشی خود، تکرار و بازنمایش جریان رویداد و کنش و واکنش آیینی را در مقابل چشمان گردش گ ران روایت کرده و به عنوان رس انه ای قدرتمند در نگهداشت ویژگی های ناب و منحصربه ف رد مناطق عم ل می کند. پژوهش حاضر، از نوع توصیفی و پیمایشی است که با ابزار مصاحبه و پرسش نامه و به روش نمونه گیری دردسترس و گلوله برفی در بین 340 نفر از گردشگران داخلی و خارجی حاضر در آیین های عزاداری حسینی شهرک ماسوله در سال 1396 انجام شده است. نتایج بررسی و تجزیه وتحلیل خروجی از نظرات گردشگران با استفاده از نرم افزار های SPSS و Excel، بیانگر نقش بسزای گردشگری آیینی در حفظ و صیانت از آیین های سنتی و لزوم تجهیز زیرساخت های گردشگری منطقه است. در راستای هدایت هدفمند گردشگران و بهره گیری از رویداد گردشگری آیینی، برگزاری تور های تخصصی و برنامه ریزی شده یکی از پیشنهاد های اصلی این پژوهش است.

در طول دوره های مختلف، زنان نقش تأثیرگذار و تاریخ سازی در پیشرفت جوامع و یا عقب ماندگی آن داشته اند و تلاش آنان در عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی گاه به صورت چشم گیری تأثیرگذار بوده است. ازجمله این اقدامات، فعالیت آنان در بخش میراث ناملموس است؛ میراثی که هرچند کمتر مورد توجه قرار می گیرد اما ماندگاری، تأثیرگذاری و قابلیت تعمیم و تکثیر آن بدان جهت که عمدتاً از جنس نرم است بیش از میراث های ملموس است. یکی از مصادیق بی بدیل میراث معنوی، آیین سوگواری و عزاداری حسینی (ع) است که دستاورد روایتگری، بصیرت بخشی و روشنگری بازماندگان جریان عاشورا به ویژه کاروان سالار آنان حضرت زینب کبری (س) است که حاصل آن آیین ماندگار عزاداری حسینی در محرم، صفر و به ویژه در پیاده روی ده ها میلیونی اربعین است. آیینی که تمامی ویژگی های میراث معنوی در حوزه های سه گانه رفتارها، نمادها و آیین ها را در برمی گیرد و جنبه های هنری، سنت ها، آداب و رسوم را در قالب بیان و زبان شامل می گردد؛ اما به رغم آنکه در رابطه با زینب کبری و شخصیت ایشان پژوهش های بسیاری انجام شده است، تاکنون در رابطه با نقش حضرت به ویژه صبر و ایستادگی ایشان در ایجاد عزاداری حسینی به عنوان بزرگ ترین میراث معنوی جهان، پژوهشی انجام نگرفته است. لذا این مقاله بر آن است تا با روش تحلیلی -اسنادی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی صبر حضرت زینب در جریان نهضت حسینی را بررسی کند و مواضع صبر ایشان در سه حوزه صبر بر طاعت، صبر بر معصیت و صبر بر مصیبت را به تصویر کشیده به این سؤال که نقش صبر حضرت زینب (س) در ایجاد عزاداری حسینی (ع) به عنوان بزرگ ترین میراث معنوی جهان چیست؟ پاسخ دهد.