کیفیت کمیته حسابرسی

هدف این پژوهش، بررسی ارتباط بین کیفیت کمیته حسابرسی و سطح افشای مسئولیت اجتماعی شرکت است. مسئولیت اجتماعی، شامل مجموعه وظایف و تعهدهایی است که شرکت باید در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه ای که در آن فعالیت می کند، انجام دهد. در این پژوهش برای سنجش سطح افشای مسئولیت اجتماعی شرکت ها از الگوی میشرا و همکاران  و برای سنجش تاثیر کیفیت کمیته حسابرسی در افشای اطلاعات از متغیرهای پیشنهادی پرسونز و روهانا و همکاران و هیشام و همکاران استفاده شده است. دوره زمانی مورد مطالعه شامل سال های 1390 الی 1394 و نمونه برگزیده متشکل از 67 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. همچنین برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش رگرسیون حداقل مربع های معمولی استفاده شد. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان می دهد که پس از کنترل متغیرهای اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار حقوق صاحبان سهام و ریسک سیستماتیک، بین استقلال کمیته حسابرسی، تخصص اعضای کمیته حسابرسی و اندازه کمیته حسابرسی با سطح افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بین تعداد جلسات اعضای کمیته حسابرسی و سطح افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت رابطه ای مثبت برقرار است که معنادار نیست. با توجه به یافته های پژوهش، می توان ادعا کرد با افزایش کیفیت کمیته حسابرسی، میزان سطح افشای مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت، افزایش می یابد. در نتیجه پیشنهاد می گردد که شرکت ها برای افزایش سطح مسئولیت پذیری اجتماعی که مقوله با اهمیتی است، به کیفیت کمیته حسابرسی توجه ویژه نمایند.

باتوجه به نوپا بودن تشکیل کمیته های حسابرسی در ایران و اینکه اکثر پژوهش های صورت گرفته به دنبال بررسی رابطه وتاثیر برخی ویژگی های درون کمیته حسابرسی بوده اند و همچنین فقدان چارچوبی جامع از عوامل مؤثر بر کیفیت کمیته حسابرسی، هدف پژوهش حاضر شناسائی عوامل کلیدی تاثیر گذار بر کیفیت کمیته حسابرسی در ایران می باشد. روش پژوهش به صورت کیفی و از نوع کاربردی با رویکردی توصیفی –پیمایشی می باشد که در طی دو مرحله انجام شده است.در گام اول با استفاده از مطالعه ادبیات موضوع نسبت به شناسائی وتعیین عوامل مؤثر بر کیفیت کمیته حسابرسی اقدام گردید؛سپس عناصر کلیدی تاثیرگذار در سه سطح درون کمیته،شرکت و درون سازمانی طبقه بندی شدند ودر راستای اعتبار سنجی عوامل مذکور در گام دوم با استفاده از شیوه دلفی به بررسی های دیدگاه های 33نفر از صاحب نظران این حوزه پرداخته شد.براساس نتایج، علاوه بر تائید کلیه عوامل مستخرج از ادبیات تحقیق توسط خبرگان ، عامل آگاهی کمیته حسابرسی از قوانین و مقررات حاکم بر واحد تجاری نیز شناسائی گردید.در مجموع، بیست عامل مؤثر بر کیفیت کمیته حسابرسی در سه سطح درون کمیته،درون شرکت و برون سازمانی طبقه بندی شدند که از میان این عوامل، استقلال،تخصص مالی وداشتن قدرت واختیار لازم(اقتدار) اعضای کمیته ، نقش نظارتی کمیته در ارتباط با واحد حسابرسی داخلی و وجود هیئت مدیره اثربخش حائز بیشترین اهمیت از دیدگاه خبرگان بودند. نتایج حاصل از پژوهش ضمن همسویی با دیدگاه های مجامع قانونی و حرفه ای در سطح بین المللی وتحقیقات تجربی صورت گرفته در این زمینه، از جامعیت و انسجام بیشتری برخوردار است.

هدف اصلی پژوهش بررسی تأثیر قدرت مدیرعامل بر اجتناب مالیاتی با در نظر گرفتن نقش تعدیلی کیفیت کمیته حسابرسی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این پژوهش قدرت مدیرعامل با چهار معیار: عضویت مدیرعامل در هیئت مدیره، دوره تصدی بلندمدت، مالکیت سهام و ترکیب هیئت مدیره و نیز کیفیت کمیته حسابرسی با شاخص های: اندازه، تخصص مالی، استقلال و تنوع جنسیتی اندازه گیری شد. نمونه آماری پژوهش شامل 191 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1392 تا 1399 می باشد. از روش داده های ترکیبی با رویکرد حداقل مربعات تعمیم یافته جهت آزمون فرضیه های پژوهش استفاده گردید. نتایج برآورد مدل اول پژوهش نشان داد که قدرت مدیرعامل اثر منفی و معناداری بر اجتناب مالیاتی دارد. به سخن دیگر، اجتناب مالیاتی در شرکت های دارای مدیران عامل قدرتمند نسبت به سایر شرکت ها کم تر است. درعین حال، نتایج برآورد مدل دوم پژوهش حاکی از آن است که کیفیت کمیته حسابرسی اثر معناداری بر رابطه بین قدرت مدیرعامل و اجتناب مالیاتی ندارد. این مطالعه برای اولین بار شواهدی در رابطه با قدرت مدیرعامل  و اجتناب مالیاتی در شرکت ها فراهم می کند و به بسط ادبیات در این زمینه کمک می نماید. علاوه بر این، شواهد این مطالعه برای ناظران و سیاست گذاران در ایران مناسب است و علامت مثبتی به آن ها در خصوص توصیه یا الزامی نمودن کمیته حسابرسی در هیئت مدیره می دهد.

با تغییر تکنولوژی و جهانی شدن، بازارهای مالی با فشار رقابتی برای بهبود عملکرد مواجه شدند. از راه های مقابله با این فشارها، تاسیس بانک های خصوصی است. کمیته حسابرسی نیز به عنوان بخش مهمی از سیستم حاکمیت شرکتی، می تواند منجر به بهبود عملکرد و فرآیند گزارشگری مالی شرکت شود. هدف این تحقیق بررسی نقش کیفیت کمیته حسابرسی بر عملکرد مالی بانک های دولتی و خصوصی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش علی همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه بانک های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در بازه زمانی 5 ساله 1395 الی 1399 بوده است. متغیر وابسته تحقیق عملکرد مالی شامل سود بانکی و نقدینگی می باشد متغیر مستقل تحقیق کیفیت حسابرسی شامل اندازه، استقلال، تخصص و تعداد جلسات کمیته حسابرسی می باشد. برای آزمون فرضیه های تحقیق از مدل رگرسیون تعمیم یافته استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که در بانکهای خصوصی اندازه کمیته حسابرسی تاثیر مثبت و معنی داری بر سود بانکی دارد و سایر ویژگیهای کمیته حسابرسی تاثیر معنا داری بر سودبانکی ندارد. همچنین اندازه، استقلال و تخصص کمیته حسابرسی بر عملکرد بانکهای دولتی(سود و نقدینگی بانک) تاثیر مثبت و معنی داری دارد. همچنین این تاثیر در بانکهای دولتی بیشتر از بانکهای خصوصی است.این یافته ها نشان میدهد که با افزایش کیفیت کمیته حسابرسی عملکرد مالی بانک نیز افزایش خواهد یافت.

محصول نهایی فرآیند حسابداری، گزارشگری مالی می باشد که طی سال های اخیر با چالش هایی همراه بوده است. به منظور افزایش کیفیت اطلاعات حسابداری نزدیک نیم قرن است نهادهای قانونگذار مالی سعی در اشاره به جایگاه کمیته حسابرسی داشتند چرا که کمیته حسابرسی به عنوان رابط بین تهیه کنندگان اطلاعات و حسابرسان نقش اساسی را در کنترل فعالیت های مالی داشته است. علاوه بر این نظام راهبری شرکتی استقلال اعضای هیئت مدیره را دیگر عامل تاثیرگذار در کیفیت گزارشگری مالی می داند. از اینرو هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط کیفیت کمیته حسابرسی با کیفیت گزارشگری مالی با تأکید بر استقلال هیأت مدیره می باشد. برای دستیابی به اهداف و فرضیه های پژوهش جامعه آماری شامل دو نمونه متفاوت با تعداد 114 شرکت برای دوره زمانی 1391-1397 مورد بررسی قرار گرفت. برای اندازه گیری کیفیت گزارشگری مالی از مدل کاسنیک(1999) استفاده گردید. معیارهای مورد استفاده برای سنجش کیفیت کمیته حسابرسی شامل استقلال اعضای کمیته، تخصص مالی رئیس کمیته و تخصص مالی اعضای کمیته می باشد. استقلال هیأت مدیره نیز از طریق تقسیم اعضای غیرموظف به کل اعضای هیأت مدیره اندازه گیری شد. جهت آزمون فرضیه ها از تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزار Stataاستفاده گردید. در این مطالعه دو فرضیه اصلی مطرح گردید و نتایج نشان داد از کیفیت کمیته حسابرسی فقط استقلال اعضای کمیته حسابرسی می تواند با کیفیت گزارشگری مالی ارتباط(مستقیم) داشته باشد.

هدف پژوهش حاضر شناسائی عوامل موثر بر کیفیت کمیته حسابرسی می باشد که به صورت کمی و در قالب جمع آوری داده های لازم جهت آزمون "الگوی کیفیت کمیته حسابرسی" از طریق پرسشنامه از فعالان حوزه حاکمیت شرکتی بالاخص کمیته حسابرسی و به صورت نمونه گیری تصادفی ساده از 221 نفر انجام گرفت. که برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل عاملی تائیدی استفاده شد. براساس یافته ها، در تحلیل عاملی تائیدی مرتبه اول شاخص های آموزش مداوم، بررسی سالانه عملکرد کمیته، ارزیابی سیستم کنترل داخلی و نظارت در زمینه حسن اجرای منشور دارای بیشترین میزان بار عاملی، در تحلیل عاملی مرتبه دوم عوامل آموزش اثربخش نهادهای حرفه ای ، اقتدار کمیته حسابرسی و در اختیار داشتن منابع بیشترین میزان بارعاملی و نهایتا در تحلیل عاملی مرتبه سوم ابعاد درون کمیته حسابرسی، برون سازمانی و درون شرکت به ترتیب دارای بیشترین میزان بار عاملی هستند. نتایج پژوهش به علت جامعیت ابعاد قابل مقایسه با سایر پژوهش های صورت گرفته در این زمینه نیست، با این وجود، همسو با دیدگاه های مجامع قانونی و حرفه ای در سطح بین المللی می باشد.