کارایی سرمایه فکری

نقش شفافیت اطلاعات مالی شرکتها و کارایی سرمایه فکری در سالهای اخیر اهمیت روزافزونی پیدا کرده است. اطلاعات مالی غیرشفاف با کاهش کیفیت اطلاعات، منجر به افزایش ریسک اطلاعاتی، عدم اعتماد سرمایه گذاران، کاهش نقدینگی و افزایش هزینه حقوق صاحبان سرمایه می شود. از طرف دیگر، ناکارایی سرمایه فکری از طریق کانال های مختلف همچون کاهش تولید دانش محور منجر به کاهش ارزش شرکت و افزایش هزینه حقوق صاحبان سرمایه خواهد شد. در این تحقیق به منظور فراهم کردن شواهد تجربی درباره تاثیر شفافیت اطلاعاتی و کارایی سرمایه فکری بر هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت ها، اطلاعات مالی 93 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در سال های 1388 تا 1395 با استفاده از داده های ترکیبی و مدل اثرات تصادفی مورد مطالعه قرار گرفت. تحقیق حاضر از لحاظ هدف و ماهیت کاربردی – توصیفی با تاکید بر روابط همبستگی بوده و از شیوه مطالعات کتابخانه ای جهت جمع آوری داده ها استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد که کارایی سرمایه فکری، سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی با هزینه حقوق صاحبان سهام رابطه دارد، ولی بین متغیرهای شفافیت اطلاعاتی وکارایی سرمایه ساختاری با هزینه حقوق صاحبان سهام رابطه ای وجود ندارد. بنابراین، در تصمیم گیریهای مدیریتی و سرمایه گذاری شرکتها، نقش کارایی سرمایه فکری، سرمایه انسانی و سرمایه فیزیکی در کاهش هزینه حقوق صاحبان سهام نباید نادیده گرفته شود.

مقاله حاضرباهدفتعیینرابطه یمیان سرمایه فکری و بهره وری در شرکت های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران،انجامشدهاست. در این پژوهش نمونه ای شامل 19 شرکت مورد مطالعه قرار گرفته است. متغیروابسته بهروری می باشد و برای اندازه گیری این متغیر از نسبت ارزش افزوده ی ایجاد شده به ازای هر یک از کارکنان استفاده شده است. همچنین متغیرهای مستقل ارزش سرمایه فکری (در سطح کل) و کارایی سرمایه فکری در سطح اجزاء آن یعنی سرمایه بکارگرفتهشده (مالیوفیزیکی)، سرمایه انسانی و سرمایه ساختاری است که برای اندازه گیری متغیر ارزش سرمایه فکری از مدل ارزش نامشهودها و متغیر کارایی سرمایه فکری از مدل پالیک استفاده شده است. به منظورآزمونفرضیه هایاین پژوهش،ازآنالیز رگرسیون حداقل مربعات درسطحخطایپنجدرصداستفادهشد. یافته های پژوهش حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار بین ارزش سرمایه فکری و بهره وری می باشد.

به کارگیری مفاهیم استراتژیک در بخش دولتی با مشکلاتی همراه بوده و استفاده از آن ها موردانتقاد قرارگرفته است. و از آنجایی که تنها عوامل تولید کالا محور نمی تواند ضامن موفقیت سازمان ها و شرکت ها در دستیابی به اهداف توسعه آن ها باشد و وجود سرمایه مهم دیگری تحت عنوان سرمایه فکری لازم است تا با اعمال نقش کاتالیزوری خود سرعت دستیابی به اهداف را تسریع بخشد. امروز مطرح شدن سرمایه فکری در توسعه سازمان ها یک دانش اقتصادی جدید تحت عنوان اقتصاد دانش محور را به وجود آورده است. از این رو هدف پژوهش بررسی این موضوع است که آیا کارایی سرمایه فکری بر استراتژی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر دارد؟ جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین بازه زمانی 1395 تا 1399 هست. که بعد از اعمال این شرایط 108 شرکت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند که با استفاده از رگرسیون خطی چند متغیره و روش حداقل مربعات تعمیم یافته به بررسی موضوع تحقیق پرداخته شد که نتایج نشان داد که بین کارایی سرمایه فکری و استراتژی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران رابطه معنادار و مستقیمی وجود به نوعی که با افزایش کارایی سرمایه فکری، استراتژی شرکت ها نیز افزایش پیدا می کند.

پژوهش حاضر با موضوع بررسی تاثیر کاهش مدیریت سود و کارایی سرمایه فکری بر رفتار نامتقارن هزینه انجام شد. روش تحقیق آن از نظر هدف کاربردی، از نظر اجرا همبستگی بود که با تحلیل رگرسیون صورت گرفت. همچنین ازنظر گردآوری داده ها کمی بود. جامعه آماری آن شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و برای انتخاب نمونه، از روش غربال گری یا حذفی سیستماتیک استفاده شد. در این پژوهش، داده های موردنیاز برای آزمون فرضیه های پژوهش، از صورت های مالی سالانه شرکت ها (سایت کدال) و وب سایت سازمان بورس اوراق بهادار، استخراج شد. به این صورت که در آغاز از ابزارهای کمی مانند میانگین و انحراف معیار برای تجزیه و تحلیل استفاده شد و بعد از آن برای تایید یا رد فرضیه های پژوهش از الگوهای اقتصاد سنجی بهره گرفته شد و فرض های موضو با استفاده از متد رگرسیون چند متغیره دیتاپنل ارزیابی شد. نتیجه های بدست آمده در خصوص فرضیه های پژوهش حاکی از آن بود که کم شدن مدیریت سود روی رفتارنامتقارن هزینه اثرات منفی و معنی داری دارد. سرمایه فکری روی رفتار نامتقارن هزینه اثر منفی دارد.

اهمیت فزاینده سرمایه فکری در فرآیندهای خلق ارزش شرکتی به طور قابل توجهی بر بازارهای سرمایه، افشای شرکت ها و مدیریت مالی شرکت ها تأثیر گذاشته است، زیرا سرمایه فکری به افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین شرکت ها و سرمایه گذاران کمک کرده است. بنابراین هدف از این تحقیق بررسی این موضوع است که آیا کارایی سرمایه فکری بر ساختار سرمایه تاثیر دارد و همچنین ریسک و سودآوری شرکت رابطه بین کارایی سرمایه فکری و ساختار سرمایه را تعدیل می کند یا خیر. جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1390 تا 1399 و با استفاده از اطلاعات 120 شرکت و روش رگرسیون خطی چند متغیره، فرضیه مورد آزمون قرار گرفت. با توجه به نتایج آزمون فرضیه اول، کارایی سرمایه فکری تأثیر مستقیم و معناداری بر ساختار سرمایه دارد و نتایج فرضیه دوم حاکی از آن است که ریسک شرکت بر رابطه بین کارایی فکری تأثیر معناداری دارد. سرمایه و ساختار سرمایه و نتایج فرضیه سوم تحقیق نشان می دهد که سودآوری شرکت بر رابطه بین کارایی سرمایه فکری و ساختار سرمایه تأثیر معناداری دارد.

سرمایه فکری به عنوان دارایی نامشهود و نیز به سبب قابلیت یادگیری مستمر، عامل محرکی برای ایجاد مزیت رقابتی شرکت ها و درنتیجه، پایداری بیشتر و نگاه آینده نگرانه در کسب سود است و توجه به آن در کاهش شکاف ارزشی و افزایش قابلیت اتکای اقلام صورت های مالی راه گشا است. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سرمایه فکری بر گزارشگری عملکرد پایداری تجاری و استراتژی کسب وکار شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. برای این منظور داده های 126 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1392-1400 انتخاب و با استفاده از مدل های رگرسیونی چندگانه تحلیل شدند. نتایج نشان دادند ضریب ارزش افزوده فکری و عناصر آن دارای تأثیر مثبتی بر گزارشگری عملکرد پایداری شرکت ها دارند و نیز ضریب سرمایه فکری و کارایی سرمایه ساختاری و فیزیکی تأثیر مثبتی بر استراتژی آینده نگرانه دارند؛ ولی کارایی سرمایه انسانی تأثیری بر استراتژی کسب وکار ندارد که در راستای شفافیت اطلاعاتی بیشتر، لزوم آگاه سازی و استانداردگذاری گزارش سرمایه فکری در گزارش های مالی را می طلبد.