فهادان

امروزه به دلیل تحول شکل زندگی و رواج کمیت گرایی به تدریج مفاهیم کیفی و معنایی روح محله بودن در ذهن ساکنان کم رنگ شده است. با بهنگام سازی نشدن زیرساخت ها که ناشی از عدم حضور جامعه محلی در فرآیند شناخت مشکلات و برآورد صحیح نیازهای خود می باشد. شکافی ناگهانی میان کارایی محله ها و نیازهای ساکنان ایجاد و محله ها را به سوی ناکارآمدی سوق داده است. در حالیکه برخی محله های مدرن که در مدت زمانی کوتاه به صورت برنامه ریزی شده ایجاد شده اند. فرآیندی بالعکس محله های سنتی را در حال طی کردن هستند. پرسش اصلی این است که معیارهای یک محله ماندگار ایرانی روزآمد، از دیدگاه ساکنان اصلی کدامند؟ هدف پژوهش، تدوین مدل مفهومی محله ماندگار ایرانی روزآمد بر اساس دیدگاه ساکنان است. این مطالعه تحلیلی- کیفی با استفاده از روش نظریه زمینه ای- تهیه نقشه تحلیل موقعیت است. در گردآوری داده ها از تکنیک های متعددی مانند، بررسی متون و اسناد ، مصاحبه با ساکنان و مشاهده میدانی استفاده شده است. به این منظور به روشنمونه گیری هدفمند( 5 محله متفاوت ) با حجم جامعه آماری 86 نفر (در هر محله نمونه گیری متوالی متواتر بین 12 تا 20 نفر) از ساکنان اصلی، داده ها گردآوری شده اند. نتایج نشان می دهد، محله از دیدگاه ساکنان، فارغ از مفاهیم وسیع تعریف شده از دیدگاه صلب نخبه گرایانه ، بیشتر در پارامترهای غیر کالبدی و ذهنی ساده (مفاهیمی از قبیل: دسترسی به خدمات و امکانات، همدلی اهالی، امنیت، آرامش، اصالت، آسایش، رفاه و ...) نمود می یابد. پس از این مرحله داده ها و مفاهیم کدگذاری شده اند. در نهایت، مدل مفهومی بنیادی برآمده از داده ها به صورت نقشه تحلیل موقعیت شکل گرفت. پایایی مدل با پاسخگویی به سوالات استراس و کوربین درباره تجربه در مطالعه، مورد ارزیابی قرار گرفته است.

سرمایه اجتماعی امروزه یکی از عوامل مؤثر بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری و مورد تأکید برنامه ریزان محسوب می گردد. چرا که تجربه ثابت کرده است که سودمندی از سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن در برنامه ریزی و اجرای پروژه های شهری امری انکارناپذیر است. با توجه به اهمیت این موضوع، هدف از پژوهش حاضر بررسی اثرگذاری سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری محله فهادان شهر یزد می باشد. روش تحقیق در این بررسی از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که آمار و اطلاعات آن از طریق روش های پیمایشی به دست آمده است. جامعه آماری این پژوهش را شهروندان محله فهادان شهر یزد تشکیل می دهند که با استفاده از فرمول کوکران، نمونه ای به حجم 365 نفر با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب گردیده است. برای تحلیل داده ها از آمار استنباطی و مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) استفاده گردیده است. نتایج استنباطی پژوهش نشان می دهد که مطلوبیت شاخص های سرمایه اجتماعی در بین جامعه شهروندان، باعث بهبود روند نوسازی و بهسازی بافت قدیم محله فهادان شهر یزد شده است. نتایج معادلات ساختاری نیز معناداری تأثیر سرمایه اجتماعی بر بهسازی و نوسازی بافت قدیم محله فهادان را اثبات می نماید.

احساس امنیت همواره یکی از نیازهای اساسی انسان در طول تاریخ بوده است. لذا هدف از انجام این تحقیق بررسی این نکته است که آیا اصول نسل دوم CPTED در میزان احساس امنیت بافت اسلامی محله فهادان یزد تأثیرگذار بوده است یا خیر؟ در این پژوهش از چهار شاخص فرهنگ جمعی، نظارت اجتماعی، آستانه ظرفیت و همبستگی اجتماعی به عنوان معیارهای نسل دوم CPTED استفاده شده است. همچنین از شاخص احساس امنیت نیز به عنوان متغیر وابسته استفاده شده است. روش این تحقیق پیمایشی است و از طریق پرسش نامه انجام شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه ساکنین محله فهادان شهر یزد می باشد که به روش کوکران نمونه ای به حجم 364 نفر به صورت تصادفی اتتخاب شده است. برای بررسی اینکه آیا احساس امنیت در این بافت وجود دارد از آزمون T استفاده شد. در مرحله بعد با توجه به نوع متغیرها، از آزمون همبستگی پیرسون استفاده گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که میزان احساس امنیت در محله فهادان با میانگین 62/3 در طیف لیکرت از وضعیت مساعدی برخوردار است، اما این شاخص با اصول نسل دوم CPTED در بافت اسلامی رابطه کاملا معکوسی دارد. همچنین در بررسی میزان احساس امنیت به تفکیک جنسیت مشخص شد که مردان در بافت اسلامی برخلاف زنان با توجه به این اصول از احساس امنیت بیشتری برخوردار هستند. با تحلیل نتایج بدست آمده این نکته مشخص می شود که احساس امنیت موجود در بافت اسلامی ناشی از اصول نسل دوم  CPTED نمی باشد و اصولآ دلیل آن را باید در موارد دیگری جست وجو کرد.