حماسه های مذهبی

شاهنامه فردوسی همواره به صورت یک جریان فرخنده فرهنگی و ادبی تا امروز ادامه و استمرار داشته است و به عنوان یک منبع ارزشمند از عناصر اسطوره ای و حماسی ایران، بر آثار حماسی پس از خود به ویژه حماسه های مذهبی تأثیر فراوان گذاشته است. حماسه های مذهبی پس از زوال حماسه های ملّی آغاز می شوند. در دوره قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده است. یکی از منظومه های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامه الهامی کرمانشاهی می باشد که با تقلید از حماسه ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است. در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامه الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار می گیرند. عناصر حماسه ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومه شاهدنامه پرداخته می شود. حماسه های مذهبی پس از زوال حماسه های ملّی آغاز می شوند. در دوره قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده است. یکی از منظومه های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامه الهامی کرمانشاهی می باشد که با تقلید از حماسه ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است. در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامه الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامه فردوسی مورد بررسی قرار می گیرند. عناصر حماسه ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومه شاهدنامه پرداخته می شود.

واقعه بزرگ عاشورا مملو از پایمردی ها و حماسه هایی است که امام حسین و اصحاب بزرگوار آن حضرت، قهرمان آن بودند. بعد حماسی این واقعه، بیشتر از سایر ابعاد جلوه کرده و از برجستگی ویژه ای برخوردار است. در مقاله حاضر با نگرش تطبیقی، زمینه های حماسی، آیینی و عاشورایی در آثار الهامی کرمانشاهی و عباسقلی یحیوی اردبیلی بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که انعکاس ارزش های آیینی (دینی) و حماسی عاشورا از قبیل پایمردی، ایثار، مقاومت و مبارزه، ایستادگی در برابر بیدادگری اشخاص و حکومت های ظالم، ستایش آزادگی و آزادی خواهی، سازش ناپذیری در برابر ظلم، دعوت به مبارزه و پایداری در برابر بیدادگران، جهاد، شهادت و اندیشه های انقلابی تشیع با ارائه نمونه های تأمل برانگیز و آموزنده در این آثار ارائه شده است.