محیط امنیتی ایران

یکی از اساسی ترین مسائل جمهوری اسلامی ایران، حفظ امنیت و ارتقای محیط امنیتی کشور با استفاده از فرصت ها و مهار تهدیدات می باشد. خاورمیانه، منطقه مهمی است که دارای اهمیت استراتژیک و ژئوپلتیک خاصی بوده و امنیت و ثبات در آن، ارتباط مستقیمی با امنیت ملی جمهوری اسلامی داشته و لذا شناخت تحولات منطقه، گام مهم و مؤثری در حفظ امنیت کشور می باشد. تحولات جدیدی که در این منطقه رخ داده است، باعث تغییر در ساختار قدرت در منطقه شده و تهدیدات و فرصت هایی را برای محیط امنیتی ایران، به وجود آورده و امکان ایفای نقش ایران در شکل دهی به محیط منطقه ای جدید را افزایش داده است. در مقاله حاضر، با توجه به نقش قدرت های فرامنطقه ای در تحولات اخیر خاورمیانه، سعی شده است تا با نگاهی به مهم ترین این تحولات- از فروپاشی شوروی و حوادث پس از یازده سپتامبر از جمله حمله به افغانستان و عراق و طرح خاومیانه بزرگ تا انقلاب های عربی- تهدیدات به وجود آمده برای محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران، بررسی گردد.

محیط امنیتی ایران بسیار متنوع و پیچیده است. در سال های اخیر، تحولات مثبت این محیط فرصت های استثنایی برای ایران فراهم کرده است. از سوی دیگر، تهدیدات پر سر و صدایی نیز علیه ایران ایجاد شده و اغلب قدرت های منطقه ای و جهانی یکی از اولویت های اصلی خود را مقابله با ایران قرار داده اند. موج بیداری اسلامی در یک سال گذشته، ابعاد فرصت های بالقوه را بالفعل کرده است. مقابله با این تهدیدات بی نظیر و هم چنین بهره مندی از این فرصت های استثنایی، به انباشت قدرت ملی و هم چنین مدیریت و برنامه ریزی دقیق نیاز دارد و استراتژیست ها و دیپلمات ها نقشی تعیین کننده در این چارچوب برعهده دارند.