سهیل محمودی

شعر کوتاه درکمترین زمان بیشترین معانی را به مخاطب متفکر و جدی امروز انتقال می دهد و به دلیل آزادی از قیود زبانی، زمانی و وزنی، نوعی بی پروایی،  رهایی و ابراز وجود در برابر قالب و اندیشه های کهنه گراست. اگرچه شعر کوتاه از میراث های اصیل ادبی ماست اما گاه با دو قالب هایکو و سن ریو که اصالت ژاپنی دارند نیز قابل ارزیابی است؛ می توان گفت که دلیل توجه روز افزون به این نوع شعری، همگامی و هم نوایی آن با سرعت جامعه مدرنیته است. شعرهای کوتاه سه دفتر مورد نظر، با وجود پایبندی به ساختار هایکو و سن ریو، در درون مایه و محتوا، فراتر رفته، بر مبنای شعر جوششی، فردیت یافته و از قید تکرار و تقلید رها است. ردّپای فرهنگ  ملی، آیینی و سایر شاخصه های روزگار و جامعه شاعر در محتوای اشعار او بارز است.

صنعت ادبی تمثیل ابزاری برای تبیین زبان شعر است و می تواند جنبه ی رمزی نیز بیابد. مسئله ی اصلی این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و به صورت کتاب خانه ای صورت گرفته، بررسی جایگاه تمثیل در اشعار اخوان ثالث و سهیل محمودی است و این که هر دو شاعر به چه شکل از تمثیل در شعر خود بهره گرفته ا ند. اهمیت این پژوهش به جهت ارزش و اهمیت صنعت تمثیل به عنوان زبانی شعری و نیز جایگاه ارزشمند دو شاعر در ادب معاصر است. پرسش اصلی آن است که اخوان ثالث و محمودی در مقایسه با یک دیگر چگونه از تُمثیل بهره جسته اند؟ فرضیه آن است که گرچه اخوان و محمودی هردو تمثیل را در اشعار خود به کار برده اند اما مسلما چگونگی کاربرد ایشان نسبت به یک دیگر دارای وجوهی از تفاوت و شباهت است. هدف این پژوهش شناخت چگونگی کاربرد تمثیل در شعر دو شاعر مورد نظر و ضرورت انجام تحقیق آن است که به جهت کاربرد بسیار تمثیل توسط هردو شاعر، این پژوهش موجب درک ژرف تر خواننده از شعر این دو شاعر معاصر خواهد شد. برخی از یافته های تحقیق؛ زبردستی اخوان در سرایش تمثیلات توصیفی و روایی، محتوا و فضای تمثیلات اخوان؛ بسیار محزون، سیاسی- اجتماعی و ملی گرایانه و محتوا و فضای تمثیلات محمودی؛ آیینی، انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، عشق و سیاسی- اجتماعی، ساختار تمثیلات اخوان و محمودی در هردو محور افقی و عمودی، از نظر چگونگی وضوح تمثیل ها؛ تمثیلات اخوان اغلب رمزگونه و به ندرت تمثیل گویا اما تمثیلات محمودی بیش تر تمثیل گویا و واضح و به ندرت رمزگونه و دیریاب است.