خودتنظیمی رفتاری

پژوهش حاضر در چهارچوب یک مدل علّی، پیش آیندهای ابراز وجود را بررسی کرد. در این مدل، ابعاد کارکرد خانواده به عنوان متغیرهای برون زا، خودتنظیمی رفتاری متغیر واسطه ای و ابراز وجود متغیر درون زا بودند. بدین منظور 265 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر ابرکوه (121 دختر و 144 پسر) به شیوة خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه عملکرد خانواده، خودتنظیمی رفتاری و ابراز وجود استفاده گردید. مدل پیشنهادی پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر آزمون شد و برای معناداری اثرات غیرمستقیم متغیرهای رابطه ای، روش نمونه برداری های مکرر خود راه انداز به کار رفت. نتایج حاکی از تأیید نقش واسطه گری خودتنظیمی رفتاری بود. یافته ها نشان داد بعد حل مساله، درگیری عاطفی و کنترل رفتار با واسطه گری خودتنظیمی رفتاری پیش بینی کننده مثبت و معنادار ابراز وجود هستند. همچنین خود تنظیمی رفتاری پیش بینی کننده مثبت و معنا دار ابراز وجود است. در پایان یافته ها برمبنای کاربردهای آن برای آموزش والدین و افزایش ابراز وجود در دانش آموزان به بحث گذاشته شد.

هدف پژوهش حاضر تعیین نقش واسطه ای فرایندهای خودتنظیمی رفتاری در رابطه بین مؤلفه های ادراک شایستگی و ابعاد کنش وری نوجوانان در گروهی از دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر شیراز است. طرح پژوهش از نوع همبستگی است و مدل پژوهش با استفاده از روش تحلیل مسیر آزمون شد. شرکت کنندگان 380 نفر (192 دختر و 188 پسر) از دانش آموزان بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند و مقیاس نیمرخ ادراک خود نوجوانان، پرسشنامه خود تنظیمی و مقیاس کنش وری نوجوانان را تکمیل کردند. روایی و پایایی مقیاس های پژوهش نیز با استفاده از روش تحلیل عاملی و ضریب آلفای کرونباخ بررسی و تایید شد. برای تحلیل داده های توصیفی و ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش از نرم افزار SPSS نسخه 24 و برای آزمون فرضیه ها و مدل پژوهش از نرم افزار AMOS نسخه 24 استفاده شد. یافته ها نشان دادند که مدل پژوهش با داده های جمع آوری شده برازش مطلوبی دارد. مطابق یافته ها برخی از ابعاد ادراک شایستگی توانستند رشد مثبت و رفتار ضد اجتماعی از بین مؤلفه های کنش وری نوجوانان را به طور مستقیم پیش بینی کنند، به این صورت که ادراک شایستگی رفتاری به طور مستقیم باعث افزایش رشد مثبت و کاهش رفتار ضد اجتماعی می شود. خودارزشمندی کلی نیز به طور مستقیم و منفی می تواند دشواری های هیجانی را پیش بینی کند. همچنین، فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر نقش واسطه ای خودتنظیمی رفتاری بین مؤلفه های ادراک شایستگی و کنش وری نوجوانان  مورد تایید قرار گرفت. یافته ها بیان گر نقش مهم خودتنظیمی رفتاری و ادراک شایستگی در پیش بینی کنش وری نوجوانان از جمله رشد مثبت، دشواری های هیجانی، رفتارهای ضد اجتماعی و رفتار مخالفت جویانه است. بنابراین پیشنهاد می شود در نظام های تربیتی به شکل گیری ادراک مثبت و خوداگاهی هر چه بیشتر نوجوانان توجه شود تا زمینه بهبود خودتنظیمی و افزایش کنش های مثبت نوجوانی فراهم گردد.