تعارضات زناشوئی

افزایش فروپاشی ازدواج ها یکی از چالش های اساسی زندگی خانواده در عصر کنونی است. در کشور ما نیز آمار طلاق یک روند صعودی را در طی سالیان اخیر تجربه کرده است. با توجه به پیامدهای ناگواری که فروپاشی ازدواج برای افراد مطلقه و فرزندان آنها در پی دارد، هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه کیفی عوامل موثر بر نارضایتی زناشویی و طلاق بوده است. بدین منظور 28 زوج متقاضی طلاق در شهر کرمانشاه به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس انتخاب و با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساخت دار مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های نظریه داده بنیاد نشان داد که دو دسته از عوامل، نارضایتی زناشوئی را رقم می زنند: عوامل قبل از ازدواج شامل ازدواج با انگیزه نامناسب (فرار از فشارهای اجتماعی مجرد ماندن و فضای ناخوشایند خانه پدری) و ازدواج اجباری، و عوامل بعد از ازدواج شامل تعارض با خانواده همسر، حضور اندک شوهر در منزل و تداوم معاشرت های مجردی، تعارض بر سر نگرش های نقش جنسیتی، خشونت زناشوئی، خیانت، بدگمانی و مشکلات مالی. به علاوه، یافته ها حاکی از این بود که تنها چهار عامل اعتیاد، خیانت، خشونت و تعارض شدید با خانواده همسر (مشخصا درگیری فیزیکی) باعث اقدام عملی متقاضیان طلاق برای پایان دادن به رابطه زناشوئی می شود. یافته ها نشان دادند که برخی از عوامل نارضایتی زناشوئی و طلاق در بافت فرهنگی- اجتماعی نمونه مورد مطالعه با آنچه که در بافت فرهنگ های غربی مطرح می باشد، متفاوتند و مستلزم تلاش ها و اقدامات متفاوت نظری و درمانی (مداخله ای) از جانب متخصصان حوزه خانواده هستند.

هدف پژوهش حاضر آزمودن مدل طرحواره ناسازگار اولیه حوزه بریدگی و طرد و تعارضات زناشویی با میانجی گری سبک های عشق ورزی بود. روش پژوهش از نوع همبستگی بود. از میان کلیه زنان متأهل دارای تعارضات زناشوئی که در زمستان سال 1395 به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه کرده بودند، 300 نفر به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده، پرسشنامه های طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ، الگوهای عشق استرنبرگ و تعارضات زناشویی براتی و ثنائی بودند. تجزیه و تحلیل داده ها به روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار AMOS/16 انجام گرفت. یافته ها نشان داد که اثر مستقیم طرحواره های ناسازگار اولیه حوزه بریدگی و طرد و سبک های عشق ورزی (میل، صمیمیت، تعهد) بر تعارضات زناشوئی معنادار بود. همچنین، در رابطه بین طرحواره های ناسازگار حوزه بریدگی و طرد و تعارضات زناشوئی، سبک های عشق ورزی (میل، تعهد، صمیمیت) نقش میانجی داشتند؛ بنابراین، با توجه به نقش معنادار طرحواره های ناسازگار اولیه و سبک های عشق در تعارضات زناشوئی، درمانگران می توانند در بحث بررسی و درمان مشکلات زناشویی به بررسی طرحواره طرد و بریدگی و سبک های عشق ورزی بپردازند.

از عوامل موثر در بروز ناسازگاری زناشویی یا خانوادگی که پیامدهایی مهم از جمله تربیت ضعیف، ناسازگاری فرزند، دلبستگی مشکل زا به والدین، افزایش احتمال ناسازگاری والد – فرزند؛ افزایش روز افزون تعارض های زناشویی و خطر بروز جدایی و اثر منفی بر سلامت روانی زوجین و فرزندان شان، عدم آموزش مناسب می باشد. این پژوهش با هدف تدوین بسته آموزش غنی سازی خانواده براساس الگوی مدور ترکیبی سیستم های خانوادگی و زناشویی و بررسی اثربخشی آن بر بهبود گونه های نا متوازن یا نا متعادل خانوادگی خواهد بود. در این پژوهش با طرح پیش آزمون- پس آزمون دو گروهی (شاهد-آزمون) از بین زوج های مراجعه کننده به مراکز مشاوره در شهر بوشهر 50 زوج داوطلب به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و به تصادف به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. گروه آزمون در 24 جلسه 90 دقیقه ای آموزش گروهی شرکت کردند و داده های پژوهش با استفاده از مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده السون گردآوری و با روش تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. آموزش غنی سازی خانوادهبر اساس رویکرد الگوی درود ترکیبی السون در گروه آزمون به نسبت گروه شاهد، تاثیر بیش تری برای کاهش تعارضات زناشویی داشته است ( p <0/01). هم چنین، آزمون پیگیری نشان داد اثر این آموزش ماندگار بوده و بین میانگین های مراحل پس از آزمون و پیگیری تفاوت معنی داری مشاهده شد. نتایج این پژوهش تاثیر آموزش غنی سازی زندگی خانوادگی براساس رویکرد اولسون را در کاهش تعارضات زناشویی تایید می کند.