قدرت پیش بینی کنندگی سود

چکیده قدرت پیش بینی کنندگی سود به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت سود همواره مورد توجه استفاده کنندگان برون سازمانی و درون سازمانی می باشد. لذا مطالعه چگونگی تاثیر خط و مشی راهبری شرکتی و مدیریت سود به عنوان مکانیزم های مدیریتی براین ویژگی می تواند مفید باشد. از این رو، پژوهش حاضر درصدد بررسی سه هدف زیر است: هدف اول این پژوهش، بررسی تاثیر مدیریت سود بر قدرت پیش بینی کنندگی سود است. دومین هدف، اثر تعدیل-کنندگی سازوکارهای راهبری شرکتی بر ارتباط بین مدیریت سود و قدرت پیش بینی کنندگی سود را مورد مطالعه قرار می دهد و در نهایت نیز اثر تعدیل کنندگی سازوکارهای راهبری شرکتی بر ارتباط بین مدیریت سود و قدرت پیش بینی کنندگی سود باتوجه به اندازه شرکت های ایرانی مورد بررسی قرار می گیرد. به همین جهت، داده های مربوط به 121 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1387- 1392 به روش داده های ترکیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج نشان داد که مدیریت سود منجر به کاهش قدرت پیش بینی کنندگی سود می شود و سازوکارهای راهبری شرکتی اثر تعدیل کننده بر ارتباط بین مدیریت سود و قدرت پیش بینی کنندگی سود دارد. همچنین این اثر در شرکت های بزرگ نمونه مثبت بوده و در شرکت های کوچک نمونه علیرغم قدرت پیش بینی کنندگی بیشتر سود، منفی بوده است.

رقابت در بازار محصول با تأثیر بر قدرت پیش بینی کنندگی سود ( یکی از معیارهای کیفیت سود)، موجب مربوط بودن اطلاعات حسابداری می شود و اطلاعات مورد نیاز سرمایه گذاران در اخذ تصمیم های اقتصادی را بهبود می بخشد؛ بهبودی که موجب تغییر انتظارهای سرمایه گذاران می شود و آن را ارزش گذاری می کنند و در نهایت موجب تغییر بازده سهام شرکت ها می شود. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اثر میانجی قدرت پیش بینی کنندگی سود بر رابطه بین رقابت در بازار محصول و بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. بدین منظور تعداد 76 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1390 تا 1394 به روش هدفمند انتخاب و داده های آنها به روش تحلیل داده های ترکیبی تجزیه و تحلیل شده اند. در این پژوهش برای اندازه گیری رقابت در بازار محصول از شاخص هرفیندال هیرشمن و برای سنجش قدرت پیش بینی کنندگی سود، از الگوی ولاری و جنکینز ]44[ استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد رقابت در بازار محصول بر قدرت پیش بینی کنندگی سود رابطه مثبت و معناداری دارد. همچنین، قدرت پیش بینی کنندگی سود بر رابطه بین رقابت در بازار محصول و بازده سهام شرکت ها اثر میانجی دارد. این یافته ها برای استفاده کنندگان در افزایش قدرت پیش بینی سود برای اخذ تصمیمات سرمایه گذاری مفید است.

کیفیت سود با توجه به ساختار مالکیت شرکت ها از جمله موضوعاتی است که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این در حالی است که بعضی از ساختارهای مالکیت مانند مالکیت خانوادگی دارای ویژگی های کمّی و کیفی متفاوتی در مقایسه با سایر شرکت ها هستند. یکی از این ویژگی ها، مشکل نمایندگی است که محور پژوهش های مرتبط با شرکت های خانوادگی می باشد. از سوی دیگر، مدیریت سود نیز ممکن است یکی از ابزارهای مشکل نمایندگی قلمداد شود. به همین جهت، این پژوهش درصدد است تا ارتباط بین مشکل نمایندگی و قدرت پیش بینی کنندگی سود به عنوان یکی از جنبه های کیفیت سود را با تأکید بر نقش میانجی مدیریت سود در شرکت های خانوادگی مورد مطالعه قرار دهد. بر این اساس، 340 مشاهده مربوط به شرکت خانوادگی طی سال های 1391 تا 1400 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که مشکل نمایندگی بر مدیریت سود و قدرت پیش بینی کنندگی سود به ترتیب تاثیر مثبت و منفی معنادار دارد. همچنین نتایج بیانگر تاثیر میانجی کامل مدیریت سود بر ارتباط بین مشکل نمایندگی و قدرت پیش بینی کنندگی سود در شرکت های خانوادگی می باشد. به بیان دیگر، مشکل نمایندگی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم و از طریق مدیریت سود (میانجی کامل) بر قدرت پیش بینی کنندگی سود تاثیرگذار است.