مشکل نمایندگی

این پژوهش ابتدا مربوط بودن سودها و ارزش دفتری را بررسی کرده و بعد به تأثیر مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد بر مربوط بودن سودها و ارزش دفتری پرداخته است. برای آزمون مربوط بودن سودها و ارزش دفتری از مدل قیمت اولسون استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش روی یک نمونه نودوهفت تایی از شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، در بازه زمانی 89-82 انجام گرفته است. نتایج بیان می کند که ارزش دفتری هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد و شرکت های فاقد این مشکل، ارزش مربوط نیست. همچنین نتایج بیانگر آن است که سود هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد و شرکت های فاقد این مشکل ارزش مربوط است و مقدار مربوط بودن سود هر سهم در شرکت های دارای مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد کمتر است. بنابراین مشکل نمایندگی جریان های نقد آزاد دارای تأثیر منفی بر مربوط بودن سودها است.

شناخت رفتار هزینه در برابر تغییرات فروش و بررسی عوامل موثر بر رفتار نامتقارن هزینه ها موجب آگاهی بیشتر از انگیزه ها و تصمیمات مدیران می شود. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین بدهی های تجاری و چسبندگی هزینه شرکت ها و همچنین اثر تعدیلی مشکل نمایندگی و تمرکز مشتری بر رابطه مذکور می باشد. جهت آزمون فرضیه های پژوهش از اطلاعات مالی 161 شرکت-های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 7 ساله بین سال های 1393 الی 1399 استفاده شد. نتایج حاصل از رگرسیون با داده های ترکیبی نشان می دهد بدهی تجاری به عنوان یک سازوکار کنترلی برون سازمانی عمل می کند و دارای رابطه معکوس و معناداری با چسبندگی هزینه شرکت ها می باشد. هم چنین، یافته ها نشان داد که مشکل نمایندگی ارتباط معکوس بین بدهی تجاری و چسبندگی هزینه شرکت ها را تقویت می کند، لیکن تمرکز مشتری ارتباط مذکور را تضعیف می-کند. نتایج این پژوهش از این حیث که یکی از عوامل بالقوه ای را شناسایی می کند که می تواند چسبندگی هزینه را در شرکت ها کاهش دهد، به گسترش ادبیات موجود در حوزه چسبندگی هزینه کمک می کند.

هدف: پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که آیا اعتبار تجاری، می تواند در کاهش چسبندگی هزینه ها (به عنوان نمادی برای رفتار فرصت طلبانه مدیر) نقش مؤثری داشته باشد و آیا مشکل نمایندگی، رقابت بازار محصول و تمرکز مشتری، اثر اعتبار تجاری بر چسبندگی هزینه را تعدیل می کنند یا خیر. روش: اعتبار تجاری از طریق دو نسبت حساب های پرداختنی به بهای تمام شده و حساب های پرداختنی به فروش و چسبندگی هزینه ها نیز با اندازه گیری چسبندگی هزینه های عمومی، اداری فروش و چسبندگی بهای تمام شده کالای فروش رفته سنجیده شد. جامعه آماری پژوهش، شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران، طی سال های 1393 تا 1399 بودند. یافته ها: اعتبار تجاری بر چسبندگی هزینه ها تأثیر منفی دارد و این اثر در شرکت های با مشکل نمایندگی بیشتر و شرکت های فعال در بازار رقابتی ضعیف تر، بیشتر است. نتیجه گیری: مطابق با یافته ها، اعتبار تجاری سبب کاهش فرصت طلبی مدیر و چسبندگی هزینه ها می شود؛ از این رو نوعی ابزار نظارتی تلقی می شود که می تواند در ارزیابی عملکرد و کارایی هزینه شرکت ها مدنظر قرار گیرد. همچنین، در شرکت هایی که از مشکل نمایندگی بیشتر رنج می برند یا در بازاری غیررقابتی فعالیت می کنند، اعتبار تجاری، سبب کاهش بیشتر چسبندگی هزینه می شود؛ زیرا در رویارویی با این شرکت ها، تأمین کنندگان برای حفظ منافعشان، نظارت بیشتری بر شرکت ها دارند.

کیفیت سود با توجه به ساختار مالکیت شرکت ها از جمله موضوعاتی است که کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این در حالی است که بعضی از ساختارهای مالکیت مانند مالکیت خانوادگی دارای ویژگی های کمّی و کیفی متفاوتی در مقایسه با سایر شرکت ها هستند. یکی از این ویژگی ها، مشکل نمایندگی است که محور پژوهش های مرتبط با شرکت های خانوادگی می باشد. از سوی دیگر، مدیریت سود نیز ممکن است یکی از ابزارهای مشکل نمایندگی قلمداد شود. به همین جهت، این پژوهش درصدد است تا ارتباط بین مشکل نمایندگی و قدرت پیش بینی کنندگی سود به عنوان یکی از جنبه های کیفیت سود را با تأکید بر نقش میانجی مدیریت سود در شرکت های خانوادگی مورد مطالعه قرار دهد. بر این اساس، 340 مشاهده مربوط به شرکت خانوادگی طی سال های 1391 تا 1400 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که مشکل نمایندگی بر مدیریت سود و قدرت پیش بینی کنندگی سود به ترتیب تاثیر مثبت و منفی معنادار دارد. همچنین نتایج بیانگر تاثیر میانجی کامل مدیریت سود بر ارتباط بین مشکل نمایندگی و قدرت پیش بینی کنندگی سود در شرکت های خانوادگی می باشد. به بیان دیگر، مشکل نمایندگی هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم و از طریق مدیریت سود (میانجی کامل) بر قدرت پیش بینی کنندگی سود تاثیرگذار است.