شناخت استعاره ای

بحث در مورد احکام و عوارض هر پدیده فرع بر شناخت آن پدیده بوده و شناخت هر پدیده نیز مستلزم انتخاب روشی متناسب برای شناخت آن است. سازمان نیز به عنوان یک پدیده ی پیچیده و البته قابل شناخت از این اصل مستثنی نبوده و در نتیجه شناخت آن نیز نیازمند انتخاب روشی متناسب با آن است. با توجه به نکته ی فوق می توان گفت که استفاده از شیوه ی شناخت استعاره ای و یا به عبارت بهتر استفاده از استعاره ها در فضای مطالعات سازمان نیز پاسخی است به این نیاز روش شناختی در حوزه ی مطالعات سازمان؛ چرا که استعاره اساساً بر پایة مشابهت میان دو پدیده ایجاد می شود و با رویکردی انتزاع زدایانه و مبتنی بر فروکاهیدن و ساده سازی مفهومی، فهم پدیده ی پیچیده را آسان و قابل دسترس می کند. با توجه به همین رویکرد در شناخت سازمان استعاره های گوناگونی برای تبیین سازمان ارائه شده اند و هر یک نیز نشان گر نوع نگاه فلسفی، فرهنگی، جامعه شناختی و ... ارائه کنندگان این استعاره ها به سازمان بوده اند. در این مقاله نیز تلاش شده است تا با بررسی منابع دینی به این سوال پاسخ داده شود که آیا می توان از تعالیم دین اسلام نیز استعاره ای خاص برای اداره ی سازمان برداشت و ارائه کرد؟ پاسخ ما به این پرسش استعاره ی امانت است؛ به همین خاطر در این مقاله تلاش شده است تا این بحث با ارائه ی دلایل کافی تبیین شده و شرایط امانت داری و ویژگی های امین در پرتو آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم السلام) روشن گردد. شرایط و ویژگی هایی که می توان تمامی آن ها را در ذیل سه مفهوم کلیدی علم، رحمت و عدالت قرار داد.

: در عصر کنونی، بقا به مهم ترین دغدغه و هدف سازمان ها تبدیل شده و آنها را به سیستم هایی منفعلی مبدل ساخته است که خود را با محیط تطبیق می دهند تا باقی بمانند. در این نوشتار تلاش شده است با گذر از روش صرفاً استقرایی، ضمن تأمل بر مفهوم مرگ سازمان به مثابه یک فرصت برای مصرف و تخصیص دوراندیشانه تر منابع، بر پدیده مرگ برنامه ریزی شده تأکید شود. در این امتداد، از انگاره ققنوس برای ادراک رفتارهای سازمان در مواجهه با مرگ و فرسایش استفاده شده است و قابلیت نسبی آن برای توضیح برخی از وجوه رفتاری و ساختاری سازمان، ارزیابی شده است. روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل مضمون است و برای بسط واقع انگارانه موضوع، روش داستان پردازی را به کار می برد. نتیجه پژوهش دال بر آن است که برنامه ریزی برای مرگ، راهبردی اثربخش و قابل پیشنهاد به جهاد است تا بتواند در شأن نهادی خود، حیات اجتماعی ایرانیان را به وجهی پایدار و با قالبی جدید، تحت تأثیر قرار دهد.