ارتباطات گروهی

در این مقاله پس از بحثی کوتاه درباره منابع و واژگان تبلیغی، فعالیتهای تبلیغی پیامبر (ص) در عهد مکی حول سه محور الف: مراحل دعوت، ب: روشهای دعوت و جهت گیری ها و ج: دستاوردها مورد بررسی قرار گرفته است. مراحل دعوت پیامبر (ص) در مکه عبارت بودند از: 1. مرحله آغاز رسات 2. مرحله دعوت محدود و ارتباط فردی و چهره به چهره 3. مرحله دعوت گسترده و شروع ارتباط گروهی تا هجرت به حبشه 4. مرحله پس از هجرت گروهی مسلمانان به حبشه تا هجرت عمومی به مدینه. مهم ترین ابزارها و روشهای فرهنگی - ارتباطی پیامبر (ص) در مراحل یاد شده عبارت بود از قرآن کریم، ابداع نهادها و نمادهای جدید ارتباطی و معرفی منطقی استدلالی دین جدید، بهره گیری از ایام حج و تماس با تازه واردان به مکه و عرضه دعوت بر قبائل مختلف، خطابه و ....

نخبگان جزو سرمایه های مهم هر جامعه ای محسوب می شوند که اگر به موقع و به درستی شناسایی، جذب، هدایت و به کارگیری نشوند آسیب هایی جدی به پیشرفت جامعه وارد می شود. از طرف دیگر نوجوانی دوره ای است که شخصیت افراد شکل می گیرد و مقدمه ای اساسی برای مراحل بعدی زندگی انسان ها به شمار می رود. بدین جهت این دوره برای قشر نخبه می تواند سرنوشت ساز باشد و اگر درست و بهینه مورد استفاده قرار نگیرد، هم خود فرد، هم جامعه ای که در آن زندگی می کند خسارت های جبران ناپذیری را متحمل خواهند شد. نوجوان در این دوره برای ساختن هویت خود و پاسخگویی به سایر نیازهای مادی و معنوی اش عضو گروه های مختلف می شود. ارتباطات گروهی ذیل عنوان روان شناسی اجتماعی موضوعات مختلفی را با عنوان پویایی گروه بررسی می کند؛ از ماهیت و شاخصه های یک گروه گرفته تا نظریه های تشکیل آن، نوع ارتباط اعضا و کارکردهای آن. شناخت این ظرفیت ها درسیاست گذاری ارتباطات گروهی حوزه نخبگان می تواند نقش بسزایی در شناسایی، جذب و هدایت نخبگان یک جامعه از مقطع نوجوانی باشد. در این پژوهش سعی شده تا با استفاده از ظرفیت های موجودِ ارتباطات گروهی در حوزه نخبگان نوجوان، سیاست های مجموعه کانون دانش پژوهان نخبه که با تشکیل گروه هایی نخبگانی در مقطع نوجوانی در مناطق جنوبی تهران فعالیت می کند مورد مطالعه قرار گیرد و نهایتاً مدلی از ظرفیت های ارتباطات گروهی به منظور سیاست گذاری در حوزه نخبگان نوجوان ارائه گردد. برای این کار علاوه بر استفاده از روش های اسنادی، از مشاهده مشارکتی و مصاحبه عمیق برای شناخت ظرفیت های ارتباطات گروهی و مطالعه مجموعه مورد نظر بهره گرفته شده است.

مساجد همواره نقش مهمی در جوامع اسلامی ایفا کرده اند و ارتباطات گروهی در این محیط ها اهمیت ویژه ای دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی این ارتباطات در مسجد صفا انجام شده است.روش:جامعه مورد مطالعه شامل تمامی فعالان فرهنگی مسجد بوده و نمونه گیری هدفمند می باشد.با20نفر از مربیان، کمک مربیان و اعضای هیئت شورایی مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام ومصاحبه ها بر اساس اشباع نظری متوقف شده اند.برای تحلیل و کدگذاری داده ها از تکنیک تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج: یافته ها نشان می دهد ارتباطات گروهی در مسجد صفا شامل مضامینی مانند:بازآفرینی اجتماعی و توانمندسازی جامع، سلسله مراتب مربی محور/خواص محور،حمایت شبکه محور، خیر جمعی و عقلانیت عملیاتی، ارزیابی عملکرد مستمر، پویایی و تنوع نقش ها، برون سپاری برنامه ها، برنامه ریزی نیازمحور و تخصصی و تربیت پذیری تعاملی و تلفیقی است.با توجه به ادبیات علمی موجود،نقش مساجد به عنوان نهادهای اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار بر زندگی افراد و جامعه مورد توجه بوده است. مطالعات پیشین ابعاد مختلفی از جمله تأثیر مساجد بر روابط اجتماعی، نقش تربیتی مساجد و کارکردهای ارتباطی آن ها را بررسی کرده اند. بحث و جمع بندی: این تحقیق با بررسی عمیق تر ارتباطات گروهی، به این دانش موجود افزوده و ابعاد تازه ای از این روابط را آشکار می کند. نتایج این پژوهش نشان می دهد ارتباطات گروهی در مسجد صفا به سمت نوعی ارتباطات آئینی حرکت می کند. این ارتباطات، پیش از اینکه ابعاد انتقالی و مناسکی از بالا به پایین داشته باشند، دارای ابعاد آئینی خاص خود هستند. در این وضعیت، ارتباطات گروهی در مسجد صفا نه تنها به گسترش پیام های دینی و معارف اسلامی می پردازند، بلکه بر حفظ جامعه در بعد زمان و تحولات روز نیز تمرکز دارند.