بدیهیات به معنای‌اعم

یکی از بحث‌های اساسی معرفت‌شناسی، مسئلة بدیهیات است. بدیهیات در دیدگاه‌های معرفت‌شناختی بیشتر فیلسوفان، نقشی بی‌بدیل دارد. از آنجا که این دسته از دانش‌های بشری، به اکتساب نیاز ندارند، ‌می‌توانند پایه‌ای استوار برای دستیابی به دیگر دانش‌های بشری باشند. توجه به ویژگی‌های بدیهیات، در عین حال که ما را از بسیاری از خطاهای معرفت‌شناختی باز می‌دارد، در پاسخ‌گویی به شبهه‌های فراوانی هم که امروزه دربارة بدیهیات طرح می‌شوند، ما را یاری می‌رساند. در این مقاله کوشیده‌ایم دو اصطلاح مختلف بدیهی را که کمتر بدان توجه می‌شود، روشن سازیم و برخی از ویژگی‌های آنها را مقایسه کنیم. توجه به اختلاف دو اصطلاح «بدیهی به معنای اعم و بدیهی به معنای اخص» در تعیین انواع بدیهیات ضروری است. گزاره‌هایی در سخنان فیلسوفان ما بدیهی شمرده شده‌اند، ولی امروزه بدیهی شمرده نمی‌شوند. هدف این مقاله، نشان دادن اختلاف نظر یاد شده در شمار بدیهیات است که با دقت در دو اصطلاح نانوشتة بدیهی و نظری برطرف می‌شود.