کشورهای آسیای مرکزی

با توجه به موقعیت خاص استراتژیک و اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی، در این مقاله اثرات کاهش موانع تعرفه ای بر جریانات تجاری، درآمد تعرفه ای و تراز تجاری ایران پس از ایجاد یک موافقتنامه ترتیبات تجاری ترجیحی (PTA) بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه از مدل تعادل جزئی تحت عنوان "اسمارت" و شبیه سازی آن، برای متوسط دوره 2003-2002 استفاده شده است.نتایج نشان می دهد که ایجاد موافقت نامه مذکور باعث گسترش حجم مبادلات تجاری ایران می گردد و به دلیل افزایش بیشتر واردات نسبت به صادرات کسری تراز تجاری ایران افزایش می یابد. نتایج دیگر نشان می دهد که به منظور گرفتن امتیازات تعرفه ای در مذاکرات، باید کالاهایی مد نظر قرار گیرد که بیشترین ایجاد تجارت و همچنین انحراف تجارت در کشورهای آسیای مرکزی برای ایران را دارند. بر اساس نتایج این تحقیق که مبتنی بر کاهش سراسری تعرفه است، حاکی است که لباس و متفرعات لباس، کشباف یا قلاب باف (کد 61)، کفش، گتر و اشیا همانند، اجزا (کد 64)، فرش و سایر کف پوش ها از مواد نساجی (کد 57)، پارچه های تار و پود باف مخصوص، پارچه (کد 58) بیشترین آثار ایجاد تجارت و کفش، گتر و اشیا همانند، اجزا (کد 64) و صابون ها، مواد آلی تانسیواکتیف (کد 34) بیشترین آثار انحراف تجارت در کشورهای عضو برای ایران را دارند.

قاچاق مواد مخدر معضلات زیادی را برای جمهوری های آسیای مرکزی ایجاد کرده وخسارت های جانی و مالی چشمگیری را به وجود آورده است. سود و رونق زیاد این تجارت باعث شده تا گروه های تروریستی و افراطی مذهبی این منطقه به منظور تثبیت اقتدار و خرید تسلیحات مورد نیاز خود به این سمت سوق پیدا کنند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر قاچاق مواد مخدر و ترورهای سازمان یافته ناشی از این امر، به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و اطلاعات مورد نیاز را از مقالات -کتب کسب کرده است. در این چارچوب، سؤال اصلی پژوهش بدینگونه مطرح می شود که: نارکو تروریسم چه تأثیری بر چند جانبه گرایی کشورهای آسیای مرکزی می تواند داشته باشد؟ یافته های تحقیق که با استفاده از نظریه باری بوزان و ویور صورت گرفته بیان می دارد که استفاده کردن گروه های افراطی مذهبی- که در اغلب کشورهای آسیای مرکزی وجود دارند- باعث گسترش تهدید در ابعاد اقتصادی، سیاسی، امنیتی و اجتماعی شده اند. بنابراین جمهوری های آسیای مرکزی به منظور کنترل و مدیریت این مشکلات در صدد هستند که چند جانبه گرایی خود را در قالب سازمان های منطقه ای و فرامنطقه ای از جمله سازمان های همکاری آسیای مرکزی، کشورهای مشترک المنافع، سازمان پیمان امنیت جمعی و سازمان همکاری شانگهای، و نیز سازمان اکو به منظور از بین بردن تنش های موجود در بین آنها که در ادوار مختلف بوده است و همچنین ساقط کردن تهدیدهای نارکو تروریسم تقویت کنند.