توسعه اجتماع

با ورود نهضت های اصلاح طلبانه ش هری در حیطه برنامه ریزی و با تنظیم ارزش های اجتماعی، برنامه ریزی واجد نقش ی فعال در جامعه گش ته و دیدگاهی که برنامه ریزی را به مثابه فرایند اجتماعی می داند، رش د کرده اس ت. در این تکامل، معرفی رهیافت برنامه ریزی وکالتی، نقطه عطفی است که با رشد این نهضت آغاز شد. هدف مقاله قیاس تجارب فکری و عملی برنامه ریزی وکالتی در بریتانیا، آمریکا و ایران با اتخاذ روش پژوهش قیاس ی است که این مهم با مقایسه برنامه های تهیه شده در چارچوب برنامه های  در ایران 1380 در دو کشور بریتانیا و آمریکا و از دهه 1960 توسعه اجتماع این کشورها انجام می پذیرد. رهیافت هایی که از دهه  در قالب سیاست های گوناگون مطرح و در برخی موارد عملیاتی شد. این قیاس مؤید آن است که تفکر پایه در برنامه ریزی وکالتی در هر کش وری، مبتنی بر بس تر نهادی، خاستگاه مشکلات عرصه ش هری و نقش عاملان درگیر در فرایند برنامه ریزی ازجمله برنامه ریزان شکل خاصی به سیاست های تجویزشده بخشیده است. 

مقدمه: سلامت اجتماعی، مفهومی چند بعدی شامل سلامت اجتماع، سلامت جسم، و سلامت روان است؛که متاثر از عوامل گوناگونی از جمله سرمایه اجتماعی است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر فراتحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی، جهت برآورد اندازه اثر سرمایه اجتماعی بر سلامت اجتماعی است.روش: جامعه آماری پژوهش پژوهشهای انجام شده در بازه زمانی 1400-1390 با موضوع سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی است. 12 پژوهش که دارای ویژگیهای مناسب برای ورود به فراتحلیل بودند، با نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، ویرایش دوم نرمافزار جامع فراتحلیل مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به ناهمگونی مطالعات، از مدل اثرات تصادفی برای ترکیب نتایج و رسیدن به اندازه اثر استفاده شده است. یافتهها: اندازه اثر برآورد شده 0.497 و معادل سطح متوسط رو به بالا در نظام تفسیر کوهن در محدوده اطمینان است. نظر به ناهمگونی مطالعات؛ متغیرهای «واحدتحلیل، محدوه جغرافیایی و زمان انجام مطالعات» بهعنوان متغیرهای تعدیلگر وارد تحلیل شدند. نتایج نشان داد اندازه اثر مدل در سطح خرد قویتر از سطح کلان است، و تأثیر پذیری سلامت اجتماعی از سرمایه اجتماعی در شمال کشور بیشتر از سایر مناطق بوده، و تاثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت اجتماعی در طول زمان بیشتر شده است.بحث: بهرهمندی از پارامترهای اساسی سرمایه اجتماعی، و تقویت متغیرهای آن شامل اعتماد اجتماعی، تعهد اجتماعی، مسئولیت اجتماعی و ... از پیش شرطهای اساسی در سلامت اجتماعی افراد و توسعه همه جانبه و پایدار جوامع است.

مفهوم سلامت اجتماعی ابعاد جسمی، روانی، و اجتماعی سلامت را در بر می گیرد. هدف این پژوهش طراحی مدل جدید عوامل موثر بر سلامت اجتماعی ایرانیان از طریق مطالعه و جمع بندی پژوهش های انجام شده در زمینه سلامت اجتماعی با رویکرد فراترکیب است. روش پژوهش حاضر کیفی است است و جامعه آماری این پژوهش را مقالات علمی و پژوهشی انجام شده در ایران با موضوع سلامت اجتماعی شهروندان از سال ۱۳۹۰ تا پایان سال ۱۴۰۰ تشکیل داده است. در کل تعداد 32 مقاله پژوهشی یافت شده؛ که در نهایت پس از بررسی و پالایش های مختلف 18 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب؛ و در ۵ بعد سازماندهی گردید. یافته های تحقیق نشان می دهد ابعاد ۵ گانه سلامت اجتماعی شهروندان به لحاظ بیشترین قلمرو به ابعاد انسجام اجتماعی، یکپارچگی اجتماعی، شکوفایی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، و انطباق اجتماعی اختصاص دارد؛ که هر کدام دارای زیرمجموعه های متعددی است. نتایج تحقیق نشان می دهد سلامت اجتماعی و عوامل موثر بر آن نیاز به توجه بیشتری دارند؛ و آشنایی با معنا و مفهوم سلامت اجتماعی، ابعاد آن و کشف راهبردهای ارتقا سلامت اجتماعی لازمه هر تلاش در دستیابی به سلامت اجتماعی است.

مشارکت اجتماعی، از مفاهیم مهم جامعه شناسی محسوب می شود که امروزه نقش مهمی در جوامع بازی می کند؛ بنابراین، پژوهش حاضر تلاش می کند با فراترکیب مطالعات مرتبط با مشارکت اجتماعی، الگوی جدیدی را برای مشارکت دانشجویان در امور دانشگاه طراحی و معرفی کند. روش پژوهش از نوع فراترکیب و جامعه آماری آن، کلیه مقالات علمی و پژوهشی منتشرشده در ایران، با موضوع مشارکت دانشجویان در دانشگاه، در بازه زمانی 1390 تا پایان ۱۴۰۰ است. در کل تعداد 34 مقاله پژوهشی یافت شد که درنهایت پس از بررسی های مختلف، 20 مقاله برای بررسی نهایی انتخاب شد. یافته های تحقیق نشان داد 5 عامل اجتماعی، فردی، نگرش مشارکتی، فرهنگی و روانی بر مشارکت اجتماعی دانشجویان اثرگذارند که عامل اجتماعی شامل اعتماد اجتماعی، کارآمدی انجمن های علمی، مزایای عضویت در انجمن ها و نشاط اجتماعی، عوامل فردی شامل سن، جنس، تحصیلات، رشته تحصیلی، وضعیت اشتغال، عامل نگرش مشارکتی در بر گیرنده مشارکت اجتماعی، فعالیت مشارکتی و رفتار مشارکتی، عامل فرهنگی شامل رسانه، تلویزیون، شبکه های اجتماعی، دین داری، فرهنگ و عامل روانی هم در بر گیرنده احساس بی قدرتی، رضایت از زندگی، حرمت نفس، روحیه مشارکتی و مدارای اجتماعی است. نتایج نشان می دهد با افزایش و گسترش مشارکت دانشجویان در امور دانشگاه، همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی زندگی دانشجویی توسعه می یابد و موجب تقویت همبستگی، بهبود کیفیت زندگی دانشجویی و درنهایت بروز خلاقیت و خودباوری می شود.