فرامرز میرزایی

ایرانیان از دیرباز تا کنون، علاقه مند به کندوکاو در حوزة زبان و فرهنگ عربی بوده اند؛ این امر، علاوه بر ضرورت ها و پیش زمینه های دینی زبان عربی، تا حدود زیادی ناشی از گرایش ایرانی ها به شناسایی و بحث دربارة امور زیبایی شناسی و هنری است؛ از این رو کم کم شاهد شکل گیری تدوین آثاری در این زمینه و به دنبال آن، شکل گیری فرصت های نقد هستیم. در حوزة زبان و ادبیات، نقد به معنای داوری، ارزیابی، و بیان نقاط ضعف و قوت صرفاً محدود به آثار هنری و آفرینش های ادبی نیست؛ بلکه آثاری که به بررسی این محصولات می پردازد یا مجموعه هایی که گلچینی از آن ها را در خود گرد می آورد نیز در چهارچوب نقد واقع می شود. نصوص حیّة من الأدب العربی المعاصر یکی از مجموعه هایی است که آثار منظوم و منثوری را از ادبای معاصر عربی در خود جمع کرده است. این کتاب به قلم فرامرز میرزایی، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینای همدان، به نگارش درآمده است. نگارنده در جستار حاضر بر آن است تا با نگرشی منتقدانه ابعاد شکلی و محتوایی اثر را ارزیابی کند؛ با این هدف که بیان امتیازات و کاستی های این اثر، بتواند راه گشای تدوین اثری بهتر در چاپ های بعدی یا نمونه های مشابه شود.

از مهمترین چالش های آموزش زبان عربی در ایران، آموزش آن با اهداف خاص می باشد. تعلیم اللغة العربیةاثر مشترک دکتر فرامرز میرزایی و دکتر علی نظری، کتابی است که به منظور آموزش زبان عربی به دانشجویان رشته حقوق تدوین شده است. ارتباط تنگاتنگ برخی حوزه های رشته حقوق با زبان عربی و نبود کتاب های آموزشی متنوع در این حوزه، ضرورت تالیف چنین آثاری را دو چندان ساخته است. در این مقاله دو بعد شکلی و محتوایی اثر مورد بررسی قرار گرفته است. در خصوص بعد شکلی به طرح جلد، حروف نگاری، صفحه آرایی، صحافی، علایم نگارشی، و اشتباهات تایپی پرداخته می شود. محور بررسی محتوایی نیز تناسب عنوان و محتوا، نظم منطقی فصول و مباحث آن، نقد محتوای علمی، رسایی و روانی اثر و ارجاع دهی می باشد. امتیازات اصلی کتاب به تدوین نمونه ها و تمرین های فراوان فقهی، و تا حدودی به چیدمان جدید اثر باز می گردد. اما از طرف دیگر وجود کاستی های شکلی و محتوایی می طلبد که نویسندگان در چاپ های بعدی به برطرف کردن آن اهتمام ورزند.