وبلاگ های کتابخانه ای

وبلاگ ها ابزارى بدیهى براى کتابداران هستند. سه راه عمده براى کاربرد وبلاگ ها در حوزه کتابدارى عبارتند از: استفاده شخصى کتابداران براى روزآمد کردن اطلاعات، به عنوان منبعى قابل توجه براى کاربران و به عنوان راهى جهت تهیه اطلاعات در مورد کتابخانه ها و خدمات آنها. هدف این مطالعه مقایسه وبلاگ هاى کتابخانه ها و کتابداران ایرانى با وبلاگ هاى برتر کتابدارى دنیا جهت شناسایی نقاط ضعف و قوت و طراحی بهتر این وبلاگ ها می باشد. روش بررسی: پژوهش حاضر با استفاده از روش پیمایشی- توصیفى و به طور تطبیقى به مقایسه وبلاگ هاى کتابخانه ها و کتابداران ایرانى با وبلاگ هاى برتر کتابدارى دنیا در سال 1385 انجام گردید. تعداد 79 وبلاگ از وبلاگ هاى کتابخانه ها و کتابداران ایرانى و 10 وبلاگ برتر کتابدارى دنیا در سال 2006 به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند. روش گردآورى داده ها مشاهده مستقیم و ابزار گردآورى چک لیستى بود که عناصر اصلى آن از پژوهش هرینگ و همکاران اقتباس شده و بر اساس مشاهدات و تجربه نگارنده، مشورت با اساتید و وبلاگ نویسان و مقایسه با وبلاگ هاى برتر، موارد دیگرى نیز به آن اضافه شده است. در این چک لیست عناصر مشخصات کلى، مشخصات نویسنده/نویسندگان، تاریخ و سطح فعالیت وبلاگ، جنبه هاى فنى، محتواى کلى، وضعیت لینک دهى و نظرات مدنظر قرار گرفت. داده هاى گرآورى شده با استفاده از روش هاى آمار توصیفى تحلیل شد. یافته ها: از نظر نوع وبلاگ هاى ایرانى مشخص شد که 67درصد این وبلاگ ها از نوع فیلتر و 14 درصد از نوع دانش مى باشند. اطلاع رسانى در مورد رشته و اخبار دنیاى کتابدارى ( 18 درصد)، هم اندیشى و برقرارى ارتباط بین کتابداران و ارایه فعالیت ها ( 9 درصد ) و درج اطلاعات علمى، مقالات و ترجمه ها ( 9 درصد) رایج ترین اهداف وبلاگ هاى ایرانى را تشکیل مى داد. بررسی عناصر مختلف ساختاری در وبلاگ های کتابداران ایرانی نشان داد 5/40درصد وبلاگ های ایرانی بین 50تا 75 درصد عناصر مربوط به مشخصات نویسندگان، 4/97درصد وبلاگ های ایرانی بین 50تا 75 درصد عناصر جنبه های فنی پست ها، 48/78درصد وبلاگ های ایرانی زیر 50 درصد جنبه های فنی کلی، 55/64درصد وبلاگ های ایرانی زیر 50 درصد عناصر محتوای کلی و 42/43درصد این وبلاگ ها زیر 50 درصد انواع پیوندها را در وبلاگ های خود رعایت نموده اند. در مجموع 54/65 درصد عناصر ساختارى در وبلاگ هاى برتر کتابدارى و 90/49 درصد در وبلاگ هاى ایرانى وجود داشته است. نتیجه گیری: بررسى مشخصات ساختارى سبب رتبه بندى وبلاگ هاى کتابخانه ها و کتابداران ایرانى و وبلاگ هاى برتر کتابدارى دنیا بر اساس مجموعه امتیازهاى کسب شده گردید. وبلاگ گروهی کتابداران ایران با امتیاز 95/80 درصد رتبه اول و وبلاگ ناکتابدار با امتیاز 26/17 درصد رتبه هفتاد و نهم را از نظر ساختار در وبلاگ های ایرانی کسب کردند. در وبلاگ های برتر کتابداری دنیا نیز وبلاگ Academic Librarianبا امتیاز 14/82% در رتبه اول و وبلاگ conservator با امتیاز 76/29 درصد در رتبه دهم از نظر ساختاری قرار گرفت. در این رتبه بندى 23/58 درصد وبلاگ هاى ایرانى و 20 درصد وبلاگ هاى برتر کتابدارى دنیا زیر 50 درصد عناصر ساختارى را در طراحى وبلاگ ها رعایت کرده اند."

در سالهای اخیر وبلاگ به عنوان یکی از محصولات نسل جدید اینترنت یا آنچه وب2 نامیده می شود جای خود را در شبکه گسترده اینترنت به خوبی یافته است، کتابداران و اطلاع رسانان نیز با توجه به ماهیت رشته خود و نقش های متفاوتی که به عنوان کتابدار در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی ایفا می کنند می توانند از وبلاگ به عنوان محملی سریع و آسان برای اطلاع رسانی و اشتراک دانش استفاده نمایند. در این پژوهش تعداد 150 وبلاگ کتابداری و اطلاع رسانی انگلیسی زبان به منظور بررسی و تحلیل روابط میان نوع وبلاگ ها (شخصی، کتابخانه ای و گروهی) و ساختار محتوایی و فنی آنها، به صورت نمونه گیری هدفمند و با استفاده از شیوه های وب سنجی، انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفته اند، در این مطالعه سعی شده تا با تحلیل آماری ارتباط معناداری بین نوع وبلاگ ها (شخصی، کتابخانه ای و گروهی) و هر یک از جنبه های محتوایی و فنی آنها به پرسشهای پژوهش در مورد معناداری یا عدم معناداری روابط در میان نمونه مورد پژوهش پاسخ داده شده و به نقش این مسئله در جامعه وبلاگهای کتابداری و اطلاع رسانی پی برده شود. یافته های پژوهش نشان می دهند که بین نوع وبلاگها و نحوه روزآمدی آنها ارتباط معناداری وجود دارد، همچنین بین نوع وبلاگها و محتوی آنها نیز ارتباط معنادار است. اما بین نوع وبلاگ و نوع ابزار وبلاگ نویسی ارتباط معناداری وجود ندارد و در برخی موارد هم رابطه معناداری در سطوح مختلف وجود داشته است مانند رابطه بین اهداف وبلاگ نویسی و نوع وبلاگ ها که در چهار مورد معنادار نبوده و در پنج مورد معنادار بوده است. محققین این پژوهش معتقدند که روابط مذکور احتمالا می توانند در جامعه وبلاگ های کتابداری و اطلاع رسانی ایرانی هم وجود داشته باشند که با انجام پژوهشهای مشابهی این مسئله قابل بررسی خواهد بود.