امیری

امیری فیروزکوهی ‘متخلص به ((امیر)) شاعر قصیده سرا و غزل پرداز معاصر‘از خاندانی است صاحب نام. او درمیان سخنوران معاصر چهره ای دارد شناخته شده با تمام ویژگیهای یک شاعر طراز اول. امیری نه تنها در حوزه غزل و قصیده ‘بلکه در میدان انواع دیگر شعر ‘ طبعی دارد به روانی آب ‘ زلال و صاف. اگر چه غزلش در نازک خیالی غزل صائب را به یاد می آورد ‘ اما شهرتش در پیروی از سبک هندی بیشتر به جهت دفاع توأم با هواداری و مهرورزی از صائب و سخنوران سبک هندی است ‘وگرنه شعرش از سبک عراقی ملاحتی دارد خوش .

«امیری» مشهورترین شعر و آواز، و «امیر» بلندپایه ترین شاعر ادب مازندرانی است که اشعارش فراتر از گستره استان مازندران رفته است. رواج اشعار امیری در میان مردم، روایی و سینه به سینه است، اما ابیاتی از آن در حواشی کتاب ها و جنگ ها و به صورت مستقل نیز در دست است که مفصل ترین آن با نام کنزالاسرار مازندرانی در دو جلد در سال های 1277 و 1283ق منتشر شده است. مدتی پس از این تاریخ، تلاش فراوانی برای دستیابی به میراث مکتوب «امیر» صورت پذیرفت که حاصل آن یک جانویسی و فهرست نامگویِ مکتوبات منسوب به امیر، چاپ «دیوان امیرپازواری» از روی نسخه کتابخانه دایره المعارف بزرگ اسلامی و «کهن ترین امیریهای مازندران» از روی نسخه کتابخانه مجلس و چاپ تک بیت هایی از آن در مجموعه مقالات مختلف می باشد. دستیابی به نسخه خطی نویافته «امیری» یا منظومه «امیر و گوهر» در کتابخانه ملی ایران، گامی دیگر در جهت شناخت امیر، امیری، میراث مکتوب امیر و ادب مازندرانی است.

زندگی نامه امیر پازواری، مشهورترین بومی سرای مازندران، با نبود سندی در تاریخ و ادبیات با گمانه زنی های بسیاری همراه شده، نیز انتساب امیری های گردآوری شده به امیر پازواری مورد مناقشه است. ازاین رو این جستار با بررسی پژوهش های انجام شده به روش کتابخانه ای درباره امیر پازواری و امیری، در صدد برآمده است تا بازنمایی درستی از این شاعر بومی سرا و سروده هایش ارائه دهد. نقد و بررسی پژوهش های مختلف نشان می دهد با توجه به مبهم بودن دوران زندگی شاعر، نامشخص بودن زمان و مکان وفات او و صحت یا عدم صحت انتساب به پازوار باید با تردید به هویت شاعری که به پازواری شهرت یافته است، نگریست، زیرا پازواری بودن امیر فاقد سند تاریخی است و به موجب تسامح و جابه جایی پسوند مازندرانی و جایگزینی پسوند پازواری رواج یافته است. نیز در کهن ترین و مفصل ترین نسخه یافت شده، امیریِ معروفی که بدان بر پازواری بودن شاعر استناد می شد، وجود ندارد. امیری های گردآوری شده در کنزالاسرار مازندرانی که بعدها با نام دیوان امیر پازواری چاپ شده، سروده شخص امیر پازواری نیست. وجود اشعار دیگر شعرا با استناد به کنزالاسرار مازندرانی، بررسی سبک شناسانه امیری ها به ویژه تقابل قدمت و تازگی استعمال افعال و واژه ها، اختلاف نظر محققان در وزن و قالب، نیز اختلاف تعداد امیری های چاپ شده مؤید این موضوع است.