شاخص های بهداشت و تندرستی

"مقدمه: شاخص ها، از جمله ابزارهای شناسائی و ارزیابی وضعیت موجود در هر نظامی به شمار می روند و نظام مدیریت سلامت نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد .هدف اصلی این پژوهش ارزیابی شاخص های بهره وری در مراکز درمانی استان اصفهان به عنوان بخشی از نظام سلامت کشور بوده است. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی وTrend study بوده که درآن اطلاعات 1920 عدد فرم آماری جمع آوری شده از سال 1376 لغایت 1380 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. ابزار جمع آوری اطلاعات، فرم شماره ی 201 نظام نوین آماری بود که توسط وزرات متبوع طراحی و در سطح کشوری مورد استفاده قرار می گیرد. این فرم به صورت ماهیانه از 32 مرکز درمانی استان توسط معاونت درمان دانشگاه جمع آوری و بعد از کنترل کیفیت اطلاعات، مورد تحلیل قرار می گیرد. از این تعداد، 8 بیمارستان آموزشی، 6 بیمارستان خصوصی و 18 بیمارستان غیر آموزشی مربوط به شبکه های بهداشت و درمان شهرستان ها بوده است. تحلیل داده ها با نرم افزار SPSS صورت گرفت. یافته ها: در این مقطع زمانی، متوسط ضریب اشغال تخت در کل بیمارستان های تابع استان 2/47 درصد بود. بیمارستان های آموزشی با 3/54 درصد بیشترین و بیمارستان های تحت نظر شبکه های بهداشت و درمان با 4/41 درصد کمترین درصد اشغال تخت را داشتند. در این مدت متوسط طول اقامت صرف نظر از نوع بیمارستان، 6/2 روز بود. در این میان بیمارستان های آموزشی 1/4 روز و بیمارستان های خصوصی 5/1 روز را به خود اختصاص دادند. متوسط فاصله ی عملکرد تخت در کل استان 3/3 روز بود که بیمارستان های آموزشی 6/3 روز، بیمارستان های خصوصی 9/1 روز و بیمارستان های تحت نظر شبکه های بهداشت و درمان 4/4 روز را به خود اختصاص دادند. نتیجه گیری: با وجود اینکه استاندارد نیاز به تخت های بیمارستانی در مورد بیماری های حاد، 3 تخت برای هر هزار نفر می باشد، در کشور ما 5/1 تخت برای هر هزارنفر وجود دارد ولی از همین تعداد نیز استفاده ی لازم به عمل نمی آید از این رو در استان اصفهان متجاوز از 50در صد ظرفیت تخت های بیمارستاتی خالی و بلا استفاده و دور از دسترسی نیازمندان واقعی به درمان می باشند. "

مقدمه: امروزه، خدمات بهداشتی و درمانی در هر جامعه زمینه ساز سلامت جسمی و روانی افراد و پیش نیاز توسعه ی پایدار است. البته لازمه ی این زمینه، در دسترس بودن متوازن و متعادل امکانات و تجهیزات بخش بهداشت و درمان در نواحی مختلف جغرافیایی می باشد. مطالعه ی حاضر به شناسایی وضعیت توسعه یافتگی و رتبه بندی استان های کشور از لحاظ دسترسی به شاخص های بخش بهداشت و درمان پرداخته است. روش بررسی: این پژوهش، از نظر هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر ماهیتی، از نوع پیمایشی- توصیفی و از نظر زمان، تک مقطعی محسوب می گردد. جامعه ی آماری تحقیق کلیه ی استان های کشور در سال 1387 مشتمل بر 30 استان بودند. ابزار جمع آوری اطلاعات برای تهیه ی پیشینه و ادبیات نظری این تحقیق، مستندات کتابخانه ای و اینترنتی بود و از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مرکز آمار ایران به عنوان مراجع رسمی اطلاعات کشور در این زمینه، برای جمع آوری داده های مربوط استفاده شد. در این مطالعه، از تکنیک تاکسونومی به منظور تعیین درجه ی توسعه یافتگی استان های کشور در این بخش، از تکنیک آنتروپی شانون به منظور تعیین اوزان شاخص ها و از تکنیک تاپسیس به منظور رتبه بندی استان های کشور از لحاظ دسترسی به شاخص های بخش بهداشت و درمان استفاده شده است. یافته ها: نتایج تکنیک تاکسونومی حاکی از آن است که از 30 استان کشور در این بخش، تعداد 12 استان توسعه یافته، 9 استان نیمه توسعه یافته و 9 استان دیگر توسعه نیافته تلقی می شوند. شاخص نسبت تعداد داروساز به جمعیت استان ها به عنوان مهم ترین شاخص از سوی تکنیک آنتروپی شانون معرفی شد. همچنین نتایج تکنیک تاپسیس نشان داد که از لحاظ دسترسی به شاخص های بخش بهداشت و درمان، استان سمنان رتبه ی اول و استان سیستان و بلوچستان رتبه ی سی ام را دارد. نتیجه گیری: بنابراین به برنامه ریزان و مسؤولان مربوط پیشنهاد می شود در برنامه ریزی منطقه ای و تخصیص بودجه در این زمینه، جهت رفع و یا کاهش نابرابری بین استان های کشور، اولویت ها را با توجه به درجه ی توسعه یافتگی استان های کشور و میزان برخورداری استان های کشور از این شاخص ها تعیین نمایند.