پرخاشگری رابطه ای

مقدمه: با توجه به اینکه پرخاشگری پیامدهای زیانباری برای خود کودک پرخاشگر و اطرافیان وی دارد، این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی رابطه والد- کودک بر پرخاشگری کودکان پیش دبستانی انجام شد. روش: در یک طرح شبه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون توام با گروه کنترل، تعداد 45 کودک پرخاشگر (25 پسر و 20 دختر) با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده و والدین آنها، پس از موافقت با شرکت در پژوهش، به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و گواه تقسیم شدند. به منظور سنجش پرخاشگری کودکان، مربیان مهد کودک های آنان پرسشنامه پرخاشگری پیش دبستانی را تکمیل نمودند. والدین در 10 جلسه، گروه درمانی رابطه والد- کودک را بر اساس دستور العمل لندرث و براتون دریافت نمودند. پس از اتمام جلسات درمان، به منظور سنجش پرخاشگری از مربیان مهد پس آزمون و نیز پس از یک ماه آزمون پیگیری به عمل آمد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: با توجه به یافته های به دست آمده از تحلیل کواریانس، گروه درمانی رابطه والد- کودک منجر به کاهش معنادار پرخاشگری فیزیکی- تهاجمی و کلامی- تهاجمی در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه گردیده اما باعث کاهش معنادار پرخاشگری رابطه ای در پی جلسات درمان در گروه آزمایشی در مقایسه با گروه گواه نشده است. نتیجه گیری: گروه درمانی رابطه والد- کودک، با آموزش مهارت های فرزند پروری در کاهش پرخاشگری کلامی و فیزیکی کودکان پیش دبستانی موثر است. با این وجود، گروه درمانی رابطه والد- کودک طی یک دوره درمانی 10 جلسه ای برای کاهش پرخاشگری رابطه ای کودکان کافی نیست. این امر لزوم طراحی یک مداخله جامع و مناسب برای کاهش انواع پرخاشگری را یادآور می سازد.

بازی درمانی شیوه ای از فرایند تغییر رفتار در کودک است که بر تعامل والدین و کودک مبتنی می باشد. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثر بخشی گروه درمانی رابطه والد-کودک بر کاهش پرخاشگری در کودکان دارای والدین تحت درمان نگهدارنده با متادون می باشد. در یک کارآزمایی بالینی با پیش آزمون، پس آزمون و گروه کنترل، در خلال آذر ماه 1393 لغایت آبان ماه 1394 ، از میان خانواده های دو والد تنی دارای مادر تحت درمان متادون مراجعه کننده به دو کلینیک درمان متادون در تهران که دارای فرزندانی در بازه سنی 8-5 سال بودند، 85  مادر به طور هدفمند انتخاب شدند و پس از انجام غربالگری بر اساس شاخص پرخاشگری،50 کودک که بر اساس پرسشنامه پرخاشگری شهیم و با توجه به نقطه برش مفروض بالاترین نمرات را کسب نمودند، پس از انجام مصاحبه بالینی وارد فرایند پژوهش شدند. آزمودنی ها به طور تصادفی و از طریق نرم افزار اکسل آفیس در دو گروه آزمایش و کنترل تخصیص یافتند (هر گروه 25 نفر). برنامه درمانی بر اساس مدل لندرث و براتون به مدت 10 جلسه 45 دقیقه ای به گروه آزمایش ارائه شد و گروه کنترل در لیست انتظار قرار گرفت. دو هفته پیش و پس از فرایند درمان آزمودنی ها توسط پرسشنامه پرخاشگری (میزان پاسخ دهی=94%) مورد ارزیابی قرار گرفتند. از فرایند جلسات درمانی رونوشت برداشته شد و داده های کیفی به وسیله نرم افزار اطلس تی آی 5 تحلیل شدند. همچنین داده های کمی با استفاده از آزمون کای اسکوئر و تحلیل کواریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازی درمانی موجب کاهش شاخص پرخاشگری در هر سه مولفه جسمانی، کلامی و رابطه ای در کودکان می شود (001/0>p). یافته ها این تحقیق می تواند در اثرگذاری مداخلات روان شناختی به عنوان رویکردی مستقل و یا مکمل در کنار درمان های دارویی در کودکان دارای اختلالات رفتاری و روان پزشکی حائز اهمیت و دارای کاربردهای بالینی باشد.

زمینه و هدف: بروز رفتارهای پرخاشگرانه در بین کودکان رو به افزایش است و تعیین عوامل مرتبط با پرخاشگری کودکان ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین پرخاشگری و امیدواری در کودکان دبستانی طراحی و اجرا گردید. روش: طرح پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. به این منظور از بین دو مدرسه ابتدایی شهر شادمهر که در سال تحصیلی 95-94 مشغول به تحصیل بودند یک مدرسه به روش نمونه گیری سرشماری انتخاب گردید. برای جمع آوری داده ها از مقیاس امیدواری کودکان اسنایدر و همکاران (1996) و پرسشنامه پرخاشگری کودکان دبستانی شهیم (1385) استفاده گردید. داده های جمع آوری شده با استفاده از روش آماری همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش حاضر بین امیدواری در کودکان و پرخاشگری جسمانی همبستگی معکوس و معناداری به دست آمد (05/0 , p< 316/0- r = ). همچنین بین امیدواری و پرخاشگری کلی در میان کودکان دبستانی همبستگی معکوس و معناداری به دست آمد (01/0 , p< 399/0- r = ). نتیجه گیری: با افزایش امیدواری در کودکان، رفتارهای پرخاشگرانه آشکار کاهش پیدا می کند و در نتیجه در مهار رفتارهای منفی کودکان مؤثر است.

این پژوهش با هدف بررسی نقش آموزش مبتنی بر نمایش عروسکی بر کاهش مشکلات جسمانی، رابطه ای و واکنشی کلامی- پیش فعالی کودکان پرخاشگر انجام گرفت. روش انجام کار شبه تجربی در قالب طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل 12 پسر 5 تا 6 ساله که در سال تحصیلی 95 به مرکز مشاوره آموزش وپرورش کرمانشاه ارجاع داده شده بودند و در پس آزمون پرسش نامه پرخاشگری شهیم (1385) نمره یک انحراف معیار بالاتر از میانگین کسب کرده بودند، به طور تصادفی در دو گروه جایگزین شدند. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت تأثیر متغیر مستقل روش آموزش مبتنی بر نمایش عروسکی قرار گرفت و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از پایان مداخله از هر دو گروه آزمون به عمل آمد تا تأثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته پرخاشگری مشخص شود. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس برای اندازه گیری های مکرر مورد تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش معلمان و والدین گزارش کردند که روش آموزشی مبتنی بر نمایش عروسکی نشانه های پرخاشگری جسمانی، رابطه ای و واکنشی کلامی – پیش فعال را در کودکان کاهش می دهد. بدین ترتیب می توان گفت نتایج به دست آمده، قابلیت کاربرد شیوه آموزشی نمایش عروسکی و ساختار آن را در کاهش مشکلات جسمانی، رابطه ای و واکنشی کلامی- پیش فعالی کودکان پرخاشگر نشان می دهد.