جذب جمعیت

به دنبال پیدایش مسائل اقتصادی و اجتماعی و زیست‌محیطی در کلان‌شهرها و در نتیجه افت کیفیت زندگی در آنها به‌دلیل تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت، راهبرد احداث شهرهای جدید با هدف تمرکززدایی از مادرشهرها انتخاب شد. به‌منظور دستیابی به این هدف، پیش‌بینی‌هایی برای این شهرها در دوره‌های زمانی معین، عمدتاً در زمینه جذب جمعیت و اشتغال، به عمل آمد. اکنون بعد از سپری شدن این دوره‌ها فرصت مناسبی برای بررسی و ارزیابی عملکرد آنها فراهم شده است. در این مقاله، شهرهای جدید اطراف تهران (هشتگرد، پردیس، پرند و اندیشه)، که تاکنون مسکونی شده‌اند، با استفاده از روش «امتیاز استاندارد شده» در مورد جذب جمعیتِ پیش‌بینی‌شده برای آنها در افق زمانی مشخص، ارزیابی و رتبه‌بندی می‌شوند. نتایج نشان می‌دهند که چهار شهر جدید اطراف شهر تهران که احداث شده و شروع به جذب جمعیت کرده‌اند، به یک میزان در این امر موفق نبوده‌اند.

در ایران از نیمه اول دهه ۶۰ در جهت کاستن از بار مشکلات جمعیتی کلان شهرهای کشور و در راستای تمرکز زدایی جمعیتی از کلانشهر ها قانون احداث شهرهای جدید در سال ۱۳۶۴ ابلاغ و شرکت عمران شهرهای جدید در سال ۱۳۶۸ تأسیس شد و به دنبال آن شرکت های تابعِ آن به عنوان مجری احداث شهرهای جدید تاسیس شدند. در راستای این تمرکززدایی دو شهر جدید گلبهار و بینالود نیز در استان خراسان رضوی تاسیس شدند. شهر جدید بینالود در ۵۵ کیلومتری مشهد در زمینی به مساحت ۳۳۰۰ هکتار و به عنوان دومین شهر جدید استان خراسان رضوی در سال ۱۳۷۹ با پیش بینی جمعیت ۱۱۳ هزار نفر بنا گردید. هدف از این پژوهش بررسی میزان موفقیت این شهر در جذب جمعیت بوده و روش مطالعه به صورت کتابخانه ای و می دانی می باشد. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن است که با گذشت ۱۸ سال از تاسیس این شهر، جمعیت فعلی آن برابر با ۳۶۵۱ نفر می باشدکه ۳۶. ۶% از جمعیت پیش بینی شده تا سال ۸۸ را به خود جذب نموده است که نشان دهنده عدم موفقیت شهر در جذب جمعیت می باشد. عمده ترین عوامل عدم جذب جمعیت این شهر را می توان در تغییرنکردن الگوی توسعه شهر مشهد، پدیده حاشیه نشینی در مشهدمشکلات اداری-اجرایی، نبود اشتغال، کمبود تاسیسات زیر بنایی و اولیه جهت اسکان جمعیت جستجو نمود.

امروزه وجود اقتصادی پویا که بتواند ضامن ایجاد شغل برای ساکنین یک منطقه خاص باشد، می تواند در ماندگاری و جذب جمعیت موفق عمل کند. در این راستا به بررسی تاثیر معدن در ماندگاری و جذب جمعیت سکونتگاه های مجاور معادن در استان کردستان پرداخته شد. برای این کار ابتدا نقشه معادن تهیه گردید و با استفاده از حریم(بافر) 2000 متری از معادن و فاصله اقلیدوسی سکونتگاه های حوالی معادن مشخص شدند. در حریم 2000 متری معدن 14 روستا قرار داشتند و در بخش فاصله اقلیدوسی نیز 119 روستا، که تغییرات جمعیتی آن ها از دوره 1375 تا 1395 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که چه در روش حریم گذاری و چه در روش فاصله اقلیدوسی به رغم نرخ رشد منفی نواحی روستایی در این دوره(1375-1395)، نواحی قرار گرفته در مناطق مورد نظر از معادن تا سال 1390 دارای رشد مثبت و در سال 1395 داری رشد منفی زیادی بوده است. بنابراین طبق نتایج این مقاله، معدنها نقش موثری در جذب و ماندگاری سکونتگاه های انسانی دارند.

امروزه مناطق شهری به مثابه نقاط عطف جوامع انسانی، مرکز تجمع افراد و اشیای مادی هستند. نگاه ما به فضاهای شهری می تواند بر اساس الگوهای متفاوت مردم در خلق مکان ها و محله های متنوع باشد. مسأله مهم در مورد فضاهای عمومی جاذب برای مردم، ایجاد حس مطلوب بودن یا راحتی در آنها است. واقعیت گریزناپذیر آن است که مردم در فعالیت های معماران، برنامه ریزان و غیره از روی کیفیت و به ویژه کمیت فیزیکی آن چه در اطراف خود می بینند یا تجربه می کنند، قضاوت خواهند کرد. روابط اجتماعی و معاشرت عمومی مردم در قرارگاه های رفتاری عمومی صورت می گیرد. آنان جذب قرارگاهی می شوند که توانایی و میل به سازگاری با الگوهای ثابت رفتای که در آنجا روی می دهند را داشته باشند. این پژوهش به بررسی و تحلیل کیفیت مح یط وح س مک ان مردم در بلوار کشاورز می پردازد. روش تحقیق از سنخ توصیفی– تحلیلی و جامعه آماری این تحقیق تعداد 50 نفر از مردم(ساکنین، رهگذر، توریست و...) که در بلوار کشاورز تهران حضور داشته اند می باشد. چارچوب نظری تحقیق بر پایه مطالعات اسنادی است و داده های بدست آمده از پرسشنامه با استفاده از نرم افزارexcel و جدول سوات تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که فضاهای شهری خوب با مفهوم کیفیت مطلوب آن سنجیده می شود. بنابراین در راستای بررسی کیفیت و سنجش فضاهای شهری، معیارها و شاخصه هایی طی دهه های قبل مطرح شده است. به هر میزان که شهرها بتوانند محیط های عمومی مطلوب تری برای ساکنان شهر ها ایجاد کنند تا تعامل های اجتماعی بهتری در آن صورت بگیرد، به همان میزان شهر از کیفیت بالاتری در شهرنشینی و سلامت روان ساکنین آن برخوردار خواهد شد.