مدیریت طرح

هدف اصلی این پژوهش، طراحی مدلی برای تسهیم دانش در طرح ها بر مبنای ویژگی های آن ها است. روش پژوهش مورد استفاده، روش آمیخته اکتشافی است. ابتدا، در بخش کیفی پژوهش، با انجام مطالعه­ای موردی، مدل تسهیم دانش طرح جامع مالیاتی کشور بر مبنای ویژگی های این طرح ارائه شده­است. در این مدل، هشت متغیر پیش بین (ویژگی های طرح) و پنج متغیر ملاک (ابعاد تسهیم دانش) شناسایی شده و در مجموع، 22 رابطه (قضیه) میان این ابعاد کشف گردید. سپس، در بخش کمی پژوهش، میزان تعمیم پذیری مدل طراحی شده در بخش کیفی پژوهش، در قالب آزمون فرضیه های صورت بندی شده، بررسی گردید. سرانجام، 19 رابطه از مجموع 22 رابطه شناسایی شده، در سطح طرح های کشور مورد تایید قرار گرفته و قدرت متغیرهای پیش بین، برای تجویز و پیش بینی متغیرهای ملاک، از طریق تحلیل رگرسیون چندگانه اندازه گیری شد. بر اساس اطلاعات در دسترس پژوهش­گر، این پژوهش، نخستین پژوهشی است که مدلی را برای معرفی روابط میان ویژگی های طرح ها با ابعاد تسهیم دانش در آن ها، طراحی و ارائه کرده­است.

هدف اصلی این پژوهش، بررسی وضعیت زیرساخت های تسهیم دانش در طرح جامع مالیاتی کشور است. رویکرد پژوهشی مورد استفاده، رویکرد کیفی و روش آن، مطالعه موردی است. برای نیل به هدف پژوهش، از چهار عنصر زیرساختی «رهبری و راهبرد4»، «فرهنگ»، «ساختار»، و «فنّاوری اطلاعات» استفاده گردیده است. مشارکت کنندگان به طور کلی، زیرساخت تسهیم دانش را در طرح جامع مالیاتی کشور با کمی چشم پوشی، متوسط ارزیابی کردند. نکته بسیار قابل تأمل این است که همه مشارکت کنندگان در فرایند مصاحبه، عامل «رهبری و راهبرد» را مهمترین نقطه ضعف زیرساختی تسهیم دانش در طرح جامع مالیاتی کشور می دانستند. «اعتماد به مدیریت» و «تمرکز بالا» نیز در رتبه های بعدی به عنوان ضعف های زیرساختی عمده، مورد اشاره قرار گرفت. براساس اطلاعات در دسترس محقق، این نخستین پژوهشی است که زیرساخت های تسهیم دانش در محیط طرح ها را مورد بررسی قرار داده است.

پروژه های توسعه فناوری بر خلاف بسیاری از پروژه های دیگر، دارای هدف و یا روش دستیابی از قبل تعریف شده نیستند. در کنار عدم قطعیت هایی که هر پروژه می تواند داشته باشد، پروژه های توسعه فناوری با درجه بالایی از عدم قطعیت در بخش تعریف پروژه همراه هستند. به همین دلیل روش های معمول مدیریت پروژه مانند موارد ارائه شده در استاندارد PMBoK کاربرد چندانی در این پروژه ها ندارند. در این مقاله، ضمن تشریح ویژگی های یک پروژه توسعه فناوری و روش هایی که در ادبیات موضوع برای مدیریت این گونه پروژه ها ارائه شده است، دو پروژه توسعه فناوری از صنعت نفت و گاز ایران، به صورت عمیق مطالعه و چالش های مدیریتی آنها شناسایی و تحلیل شده است. به منظور رفع مشکلات مشاهده شده در مطالعات میدانی و با استفاده از نقاط قوت مدل هایی مانند مدل مرحله/دروازه جدید، مدل توسعه مارپیچ و الحاقیه DoDاز استاندارد PMBoK، یک الگوی مدیریتی برای پروژه های توسعه فناوری طراحی و پس از طی مراحل اعتبارسنجی، به عنوان مدل پیشنهادی پژوهش، ارائه شده است. در نظر گرفتن چرخه های مدیریتی تکرارشونده به جای مدیریت خطی، استفاده از منطق مدیریت طرح به جای منطق مدیریت پروژه، بودجه بندی و زمان بندی متغیر با حد بالا و پایین به جای مشخص نمودن زمان و هزینه قطعی برای پروژه نمونه هایی از ویژگی های الگوی پیشنهادی هستند.